Thị trường chứng khoán không phải là sòng bạc và đầu tư thành công chưa bao giờ là chuyện ngẫu nhiên. Nếu không có một hệ thống đầu tư rõ ràng, nhà đầu tư rất dễ rơi vào trạng thái hoang mang khi thị trường biến động, dẫn đến những quyết định sai lầm. William O’Neil – nhà đầu tư huyền thoại, tác giả cuốn sách nổi tiếng “24 bài học sống còn để đầu tư thành công trên thị trường chứng khoán” từng biến số vốn 5.000 USD thành hàng trăm nghìn USD nhờ một hệ thống đầu tư có kỷ luật. Ba bước dưới đây là nền tảng trong triết lý đầu tư của ông và cũng là kim chỉ nam cho những ai muốn theo đuổi con đường đầu tư bài bản, dài hạn.

Xây dựng bộ tiêu chí chọn cổ phiếu: Mọi quyết định đầu tư đều nên bắt đầu từ việc lựa chọn cổ phiếu chất lượng. Với O’Neil, đây là bước tối quan trọng, bởi “chọn sai từ đầu thì chiến lược tốt đến mấy cũng vô nghĩa”. Để chọn được những cổ phiếu có khả năng tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai, cần một bộ lọc dựa trên các tiêu chí cụ thể, không thể cảm tính hay dựa vào tin đồn thị trường.

Cổ phiếu được xem là đáng mua khi có tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận vượt trội, thường nằm trong các nhóm ngành dẫn dắt xu hướng thị trường. Bên cạnh đó, yếu tố kỹ thuật như mô hình giá (cup with handle, breakout...) cũng là chỉ báo quan trọng. Những cổ phiếu lọt vào tầm ngắm của các quỹ đầu tư tổ chức lớn càng cho thấy tính hấp dẫn của chúng.

Bằng việc xây dựng một bộ tiêu chí chọn lọc chặt chẽ, nhà đầu tư có thể loại bỏ sớm những cổ phiếu yếu, chỉ giữ lại những cơ hội thật sự có tiềm năng. Đây là nền móng để đi xa với tỷ lệ rủi ro thấp hơn.

Xác định rõ quy tắc bán cổ phiếu: Nhiều nhà đầu tư cho rằng mua cổ phiếu là bước quan trọng nhất. Nhưng trên thực tế, biết bán đúng lúc mới là yếu tố quyết định lợi nhuận. William O’Neil từng nhấn mạnh: "Phần lớn nhà đầu tư thất bại không phải vì mua sai, mà vì không biết khi nào nên bán".

Một cổ phiếu dù có tăng trưởng tốt đến đâu cũng sẽ có lúc điều chỉnh. Biết khi nào cần chốt lời dựa trên mức kỳ vọng ban đầu sẽ giúp nhà đầu tư bảo toàn thành quả. Ngược lại, nếu cổ phiếu đi ngược kỳ vọng, việc nhanh chóng cắt lỗ sẽ giúp tránh thiệt hại sâu hơn. O'Neil khuyên nên đặt mức cắt lỗ rõ ràng (ví dụ: 7–8% từ giá mua) và tuyệt đối tuân thủ.

Một hệ thống đầu tư hoàn chỉnh không thể thiếu nguyên tắc thoát lệnh. Có lãi không có nghĩa là giữ mãi. Cắt lỗ không có nghĩa là thất bại. Quan trọng là bạn kiểm soát được quá trình – thay vì để thị trường kiểm soát bạn.

Cá nhân hóa phương pháp giao dịch: Không có công thức đầu tư thành công duy nhất cho tất cả mọi người. Vì vậy, điều quan trọng nhất với mỗi nhà đầu tư là phải xây dựng được một phương pháp giao dịch cá nhân hóa, phù hợp với mục tiêu, khẩu vị rủi ro và khả năng ra quyết định của chính mình.

Phương pháp đó có thể thiên về phân tích kỹ thuật, cơ bản, hoặc kết hợp cả hai, miễn là bạn hiểu rõ và tin tưởng nó. Mỗi lệnh mua hay bán đều cần dựa trên hệ thống đã định sẵn, thay vì cảm xúc hay tác động từ hội nhóm, mạng xã hội.

Một khi đã có phương pháp rõ ràng, nhà đầu tư sẽ không còn dao động trước biến động ngắn hạn của thị trường. Họ biết khi nào nên vào lệnh, khi nào nên đứng ngoài, và không bị cuốn vào những quyết định bốc đồng. Đó chính là điểm chung ở những người đầu tư thành công trong dài hạn.

William O’Neil từng nói: "Chỉ khi bạn kiểm soát được chính mình, bạn mới kiểm soát được kết quả đầu tư". Hiểu rõ bản thân và kỷ luật với hệ thống là con đường duy nhất để tồn tại lâu dài và gia tăng tài sản trên thị trường chứng khoán.

Ba bước tưởng như đơn giản: chọn cổ phiếu, xác định điểm bán, và xây dựng phương pháp cá nhân lại là nền tảng cốt lõi giúp William O'Neil trở thành huyền thoại đầu tư. Đây cũng là hệ thống phù hợp với nhà đầu tư Việt Nam, đặc biệt là những người mới bắt đầu muốn đầu tư bài bản thay vì chạy theo tin đồn và cảm xúc. Bởi đầu tư không phải là trò chơi may rủi mà là hành trình rèn luyện tư duy, kỷ luật và hiểu chính mình.