Theo thông tin từ Báo Chính Phủ, Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 335/TB-VPCP, truyền đạt kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trong cuộc họp về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Xây dựng cùng các bộ, ngành, địa phương và đơn vị liên quan trong quá trình chuẩn bị đầu tư, rà soát quy hoạch, xây dựng thiết kế sơ bộ và xác định nhu cầu sử dụng đất phục vụ dự án. Đặc biệt, năm địa phương gồm Bình Thuận, Phú Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Ninh Bình và Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã có tinh thần chủ động, tích cực triển khai nhiệm vụ. Tuy vậy, báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy tiến độ nhìn chung vẫn chưa đạt yêu cầu, còn chậm và không đồng đều giữa các địa phương; nhiều khâu vẫn lúng túng, nhất là phối hợp liên ngành, xử lý vướng mắc liên quan quy hoạch, pháp lý, nguồn lực tài chính và phân định trách nhiệm giữa các cấp chính quyền.

Hoàn thiện điều kiện khởi công dự án vào tháng 12/2026

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có tầm quan trọng đặc biệt đối với phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh quốc gia. Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải xác định rõ trách nhiệm, phát huy tinh thần chủ động, linh hoạt, khẩn trương thực hiện nhiệm vụ được giao, đảm bảo đủ điều kiện khởi công dự án vào tháng 12/2026 theo Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025.

Trước mắt, các địa phương cần ưu tiên hoàn tất hồ sơ, thủ tục về giải phóng mặt bằng và tái định cư; chuẩn bị tổ chức động thổ tại một số điểm then chốt như các nhà ga, đoạn tuyến thuận lợi, đồng thời triển khai khởi công xây dựng các khu tái định cư phục vụ dự án vào ngày 19/8/2025.

Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp cùng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Quốc phòng và các địa phương tiến hành rà soát toàn bộ tuyến đi qua, từ quy hoạch phân khu đến thiết kế sơ bộ, đặc biệt lưu ý các đoạn liên quan rừng tự nhiên, khu bảo tồn, di tích lịch sử - văn hóa, khu vực an ninh quốc phòng. Bên cạnh đó, tổ công tác liên ngành sẽ trực tiếp làm việc với từng địa phương để tháo gỡ khó khăn về quy hoạch, bồi thường và tái định cư. Bộ Xây dựng cần tổng hợp danh sách các khu tái định cư có thể khởi công dịp 19/8/2025, trình Thủ tướng Chính phủ.

Về nguồn vốn, Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, ban ngành liên quan hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố hoàn thiện thủ tục đầu tư giải phóng mặt bằng, tái định cư như một dự án độc lập sử dụng ngân sách trung ương. Đồng thời, Bộ sẽ hướng dẫn các địa phương phương án ứng vốn, hỗ trợ tạm ứng hoặc điều tiết ngân sách phù hợp trong trường hợp gặp khó khăn.

Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm ban hành hướng dẫn về công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa, đảm bảo tuân thủ các quy định và cơ chế đặc thù đã được Quốc hội thông qua.

Riêng Tập đoàn Điện lực Việt Nam sẽ chuẩn bị kế hoạch, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và chủ động triển khai phương án di dời các công trình điện từ 110kV trở lên, không để ảnh hưởng tiến độ.

Thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh trước ngày 5/7/2025

Để tăng cường chỉ đạo, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương có dự án đi qua khẩn trương thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy hoặc Thành ủy trực tiếp lãnh đạo, hoàn thành trước ngày 5/7/2025. Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ chỉ đạo toàn diện, chịu trách nhiệm trước Chính phủ về tiến độ giải phóng mặt bằng, tuyệt đối không được giao phó toàn bộ cho cấp xã, phường.

Các địa phương cần nhanh chóng kiểm kê đất đai, lập và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chủ động bố trí ngân sách địa phương để triển khai. Trường hợp thiếu vốn, phải lập tức gửi báo cáo nhu cầu hỗ trợ về Bộ Tài chính để tổng hợp, trình Thủ tướng xem xét giải quyết.

Đồng thời, cần rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận nhà ga, định hướng phát triển mô hình đô thị TOD (giao thông định hướng phát triển), gắn kết hệ thống giao thông đô thị hiện có, tạo sự kết nối đồng bộ giữa đường sắt tốc độ cao và các loại hình vận tải khác. Không gian thương mại, dịch vụ, logistics, đô thị cũng cần được quy hoạch đồng bộ để khai thác hiệu quả quỹ đất, góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng, nhất là tại Hà Nội, TP.HCM và các trung tâm đô thị lớn.