Dự án ở bước nghiên cứu, quy mô cảnh quan dự kiến lên tới 3.000 ha

Liên danh hai doanh nghiệp tư nhân – Tập đoàn Đèo Cả và Văn Phú Invest ngày 13/6 đã được UBND TP Hà Nội chấp thuận nghiên cứu, đề xuất Dự án xây dựng đại lộ và cảnh quan ven sông Hồng. Đây là một trong những đề xuất quy hoạch đô thị quy mô lớn đầu tiên xuất phát từ khu vực tư nhân, nhắm vào vùng bãi sông vốn lâu nay bị xem là "vùng trũng phát triển" của Thủ đô.

Theo thông tin từ nhà đầu tư, dự án có tổng chiều dài khoảng 40km, chia làm hai tuyến dọc hai bên bờ sông Hồng, bắt đầu từ cầu Hồng Hà (thuộc huyện Đông Anh) và kết thúc tại cầu Mễ Sở (huyện Thường Tín). Tuyến phía phải (hướng dòng chảy) đi trùng với một phần Vành đai 4, trong khi tuyến phía trái dự kiến kết nối với trục đường văn hóa, di sản ven sông.

Cấu phần hạ tầng của đại lộ trong đề xuất bao gồm khoảng 22 km cầu cạn, 7,6 km đường song hành và 2,3 km hầm chui. Tuyến đường dự kiến có mặt cắt ngang từ 4 đến 6 làn xe, phù hợp với chức năng giao thông liên vùng và định hướng trở thành một trục huyết mạch ven sông kết nối phía Đông và phía Nam Thủ đô.

Điểm nhấn trong đề xuất là không gian cảnh quan ven sông lên đến 3.000 ha, bao gồm công viên cây xanh, quảng trường, khu vực vui chơi giải trí, tổ chức lễ hội và các hoạt động văn hóa cộng đồng. Nếu thành hiện thực, đây sẽ là không gian công cộng ven sông lớn nhất từ trước đến nay tại Hà Nội.

Đáng chú ý, liên danh nhà đầu tư khẳng định tự bỏ chi phí lập hồ sơ nghiên cứu, không sử dụng ngân sách Nhà nước ở giai đoạn chuẩn bị, thể hiện cam kết trách nhiệm trong đề xuất này.

Giấc mơ ven sông, nhưng phải qua nhiều tầng đánh giá

Dù mang nhiều kỳ vọng, giới chuyên gia cho rằng đề xuất cần tiếp cận thận trọng vì liên quan đến vùng bãi sông Hồng – khu vực có chức năng thoát lũ, bảo vệ đê điều và hệ sinh thái tự nhiên nhạy cảm.

PGS.TS Bùi Công Quang – nguyên giảng viên Trường Đại học Thủy lợi cho rằng, bất cứ quy hoạch ven sông nào cũng phải đảm bảo tính an toàn phòng lũ là yếu tố bắt buộc hàng đầu. "Sông Hồng mang tính chất phù sa, dòng chảy phức tạp, nếu can thiệp mạnh vào bãi sông mà không đánh giá kỹ về thủy văn, nguy cơ mất an toàn là rất lớn", ông nhấn mạnh.

KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, thì cho rằng quy hoạch không nên cố “kiến tạo” cảnh quan bằng những công trình quá lớn: “Cảnh quan đẹp nhất ven sông Hồng chính là chính con sông đó. Phải giữ được sự mộc mạc, tự nhiên, chứ không thể bê tông hóa thành phố ven sông”.

Còn theo ông Đào Xuân Học – nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nay là thành viên Hội đồng Tư vấn Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc khai thác không gian ven sông là xu thế tất yếu trong phát triển đô thị. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Không thể làm nếu không có quy hoạch tổng thể. Không thể mạnh ai nấy làm. Sông Hồng là trục phát triển chủ đạo của Thủ đô, phải tiếp cận với tư duy tích hợp và thận trọng”.

Dòng sông mang tính biểu tượng và khoảng trống quy hoạch lâu năm

Trên thực tế, trong nhiều năm qua, sông Hồng – dù là trục cảnh quan lớn nhất chảy qua Hà Nội – lại chưa bao giờ thực sự là trung tâm phát triển đô thị. Phần lớn các tuyến giao thông, khu dân cư, đô thị đều “quay lưng” với sông, để lại hai bên bờ là những bãi đất bị bỏ hoang, sử dụng không hiệu quả hoặc phát triển tự phát.

Đề xuất của Đèo Cả – Văn Phú, nếu được nghiên cứu kỹ lưỡng và triển khai đúng quy hoạch, có thể mở ra cơ hội để Hà Nội tái kết nối với dòng sông của chính mình. Không chỉ là giao thông, đây còn là một bước tiến trong cách nhìn nhận về không gian công cộng – khi nhà đầu tư tư nhân không chỉ làm đường hay khu đô thị khép kín, mà còn quan tâm tới không gian chung, sinh thái, di sản và biểu tượng đô thị.

Dù vậy, các bước tiếp theo sẽ còn rất dài: thẩm định đề xuất, lập quy hoạch phân khu, đánh giá tác động môi trường, an toàn dòng chảy và khả năng thu hút vốn. Việc một liên danh tư nhân tự đề xuất một không gian 3.000 ha ven sông là động thái đáng chú ý, nhưng từ “ý tưởng” đến “kỳ tích” vẫn là một hành trình cần nhiều đánh giá, đồng thuận và minh bạch.

Dự án đại lộ và cảnh quan ven sông Hồng do liên danh Đèo Cả – Văn Phú đề xuất đã mở ra một hướng tiếp cận mới với vùng đất giàu tiềm năng nhưng thiếu quy hoạch dài hạn. Trong bối cảnh Hà Nội đang rà soát và điều chỉnh tổng thể quy hoạch đô thị, việc nhà đầu tư tư nhân chủ động đề xuất một trục phát triển dài 40 km, rộng hàng nghìn ha, là một tín hiệu tích cực, nhưng cũng đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ từ phía cơ quan chuyên môn và cộng đồng khoa học.

“Kỳ tích sông Hồng” có thể sẽ đến, nhưng không đến từ kỳ vọng đơn lẻ, mà từ sự hài hòa giữa tầm nhìn phát triển và trách nhiệm với tự nhiên, văn hóa và an toàn đô thị.