Rễ chắc thì cây sống lâu, người có nền thì vững bền

“Chắc rễ bền cây” là một câu tục ngữ giản dị nhưng giàu hình tượng và mang ý nghĩa sâu xa. Trong tự nhiên, muốn cây sống thọ, vươn cao, chịu được nắng gió mưa bão thì bộ rễ phải đâm sâu, bám chắc vào lòng đất. Rễ càng khỏe thì cây càng cứng cáp, càng có khả năng trụ vững dù bão giông có dập vùi. Ngược lại, cây có thân to, tán rộng nhưng rễ yếu thì chỉ cần một trận gió lớn cũng dễ bật gốc.

Câu tục ngữ không chỉ nói chuyện trồng cây, mà dùng hình ảnh cây và rễ để ám chỉ con người, sự nghiệp, tổ chức, doanh nghiệp và mọi thứ trong cuộc sống. Nếu con người có nền tảng đạo đức tốt, kiến thức vững, nội lực mạnh thì có thể đối diện với khó khăn, không dễ bị quật ngã. Cũng giống như cây có rễ chắc sẽ sống dai dẳng, người có “gốc rễ” tốt trong nhân cách và tri thức sẽ đi xa hơn, bền vững hơn.

Gốc rễ ở đây còn có thể hiểu là nguồn gốc, là căn cơ, là nền móng. Một người không có kiến thức, không có đạo lý, không có kinh nghiệm sống thì sẽ rất dễ bị lung lay trước biến cố. Một doanh nghiệp không có quy trình nội bộ, không có mô hình rõ ràng, không giữ được văn hóa tổ chức thì sẽ lúng túng, dễ gãy khi thị trường đổi thay. Gốc rễ yếu là mối nguy thường bị bỏ qua vì nó “nằm dưới mặt đất”, nhưng chính nó lại là phần quyết định tất cả.

Gốc rễ mạnh là nền cho mọi thành công lâu dài

Trong kinh doanh, bài học từ câu tục ngữ “Chắc rễ bền cây” càng đáng để suy ngẫm. Bề nổi của doanh nghiệp có thể là doanh thu, thị phần, truyền thông rầm rộ, nhưng phần chìm – gốc rễ – mới là yếu tố then chốt để tồn tại lâu dài. Rễ ở đây chính là đội ngũ, là quy trình vận hành, là giá trị cốt lõi, là hệ thống quản trị, là cách doanh nghiệp ứng xử với khủng hoảng.

Nhiều công ty phát triển nóng, lớn nhanh như thổi, nhưng rồi sụp đổ cũng chóng vánh khi gặp khủng hoảng. Nguyên nhân sâu xa không phải vì thiếu doanh thu, mà vì từ đầu đã không đầu tư cho gốc rễ: đội ngũ lỏng lẻo, vận hành thiếu minh bạch, tư duy lãnh đạo ngắn hạn. Giống như một cái cây lớn nhanh bằng phân hóa học nhưng rễ không chắc, dễ gãy khi gió đến.

Trong khi đó, những doanh nghiệp bền vững là những tổ chức âm thầm củng cố gốc rễ từng ngày. Họ đầu tư cho con người, xây dựng hệ thống bài bản, coi trọng sự minh bạch và nhất quán. Họ không chạy theo tăng trưởng tức thời, mà kiên trì với một chiến lược dài hạn. Đó chính là cách để cây có thể chịu đựng được mưa sa bão táp, và cũng là cách để doanh nghiệp vững vàng trong mọi chu kỳ kinh tế.

Ngay cả trong sự nghiệp cá nhân, điều này cũng rất đúng. Ai muốn phát triển lâu dài thì trước tiên phải chăm cho “bộ rễ” của mình: kiến thức, kỹ năng, đạo đức nghề nghiệp. Những người đầu tư kỹ cho nền tảng thường đi chậm lúc đầu, nhưng họ sẽ có lợi thế vượt trội về sau. Khi thị trường thay đổi, họ có đủ nội lực để xoay chuyển, không hoảng loạn, không sụp đổ.

Muốn không bật gốc trước giông bão thì phải chăm gốc mỗi ngày

Một thực tế đáng lo là trong cuộc sống hiện đại, nhiều người chỉ chăm chăm vào bề mặt, mà quên mất chăm gốc. Người ta mải chạy theo hình thức bằng cấp, danh tiếng, thành tựu bề nổi, mà lơ là việc rèn luyện nội lực. Doanh nghiệp thì đổ tiền vào quảng cáo, tiếp thị nhưng lại xem nhẹ yếu tố nội bộ, văn hóa, con người. Đó là nguyên nhân vì sao có những thành công “sớm nở tối tàn”, và có những “cây to” mà lại bật gốc rất nhanh.

Câu tục ngữ “Chắc rễ bền cây” vì vậy không chỉ là lời khuyên, mà còn là lời nhắc nhở thấm thía. Muốn cây khỏe, không thể tưới phần ngọn rồi bỏ mặc phần gốc. Muốn người trưởng thành, phải trau dồi nền móng trước khi nghĩ đến hào quang. Muốn doanh nghiệp vững, thì mỗi bộ phận đều phải được xây dựng bài bản, hệ thống phải có chiều sâu và tính ổn định.

Trong mọi kế hoạch dài hạn, việc đầu tiên cần làm là đánh giá lại gốc rễ. Ta đang thiếu gì ở phần nền? Ta đã chăm sóc phần quan trọng nhất chưa? Đó là những câu hỏi cần thiết không chỉ với nhà lãnh đạo, mà với bất kỳ ai muốn đi đường dài trong cuộc sống. Vì một khi rễ đã mục, cây không còn nhiều thời gian.