Ngày 29/10/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký ban hành Thông tư số 102/2025/TT-BTC, sửa đổi và bổ sung một số điều của Thông tư 91/2020/TT-BTC quy định về các chỉ tiêu an toàn tài chính cùng biện pháp xử lý đối với các tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng yêu cầu. Thông tư có hiệu lực từ ngày 15/12/2025, được xem là một bước cập nhật quan trọng trong việc nâng cao chuẩn mực quản trị rủi ro và giám sát an toàn tài chính của các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ.

Theo đại diện Bộ Tài chính, Thông tư mới giúp doanh nghiệp đo lường và kiểm soát rủi ro toàn diện hơn, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu, thu hút nhà đầu tư trong bối cảnh Việt Nam đã được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường Mới nổi Thứ cấp.

Thứ nhất, Thông tư 102 sửa đổi quy định về vốn khả dụng, đặc biệt là cách tính lợi nhuận chưa phân phối. Theo đó, việc xác định vốn khả dụng sẽ bám sát chế độ kế toán hiện hành, đồng thời điều chỉnh các khoản được cộng và trừ trong quá trình tính toán nhằm phản ánh đúng năng lực tài chính thực tế của tổ chức kinh doanh chứng khoán. Quy định này cũng được điều chỉnh cho thống nhất với Thông tư 09/2022/TT-BTC, đảm bảo tính đồng bộ và khả thi khi áp dụng.

Thứ hai, thay đổi về hệ số rủi ro thị trường. Thông tư mới bổ sung nhiều nội dung mới liên quan đến cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp và các tài sản đầu tư khác. Đáng chú ý, các công ty chứng khoán khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm sẽ phải tính toán rủi ro dựa trên mức xếp hạng đó. Các tổ chức được phép tham chiếu kết quả xếp hạng tín nhiệm của Standard & Poor’s, Fitch Ratings, Moody’s hoặc các đơn vị được Bộ Tài chính cấp phép trong nước. Trong trường hợp có nhiều kết quả xếp hạng khác nhau hoặc kết quả đã quá hạn một năm, Thông tư quy định rõ nguyên tắc áp dụng nhằm đảm bảo tính thống nhất và minh bạch.

Thứ ba, Thông tư điều chỉnh nguyên tắc định giá chứng khoán và tài sản tài chính khác của công ty chứng khoán. Các quy định mới yêu cầu giá trị tài sản phải phản ánh sát giá thị trường, phù hợp với thực tế niêm yết và giao dịch tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Việc định giá đúng sẽ giúp cơ quan quản lý đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, giảm thiểu rủi ro sai lệch trong báo cáo và hạn chế thao túng giá trị tài sản.

Thứ tư, Thông tư 102 thay đổi mẫu biểu báo cáo của công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ. Các mẫu mới được thiết kế thống nhất với các nội dung sửa đổi nêu trên, giúp chuẩn hóa thông tin, tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý trong công tác giám sát và cho chính doanh nghiệp khi lập báo cáo tài chính, báo cáo rủi ro định kỳ.

Thứ năm, Thông tư quy định lộ trình chuyển tiếp trong thời gian 6 tháng kể từ ngày có hiệu lực thi hành. Khoảng thời gian này cho phép các tổ chức kinh doanh chứng khoán chủ động điều chỉnh mô hình hoạt động, danh mục đầu tư và quản trị rủi ro để đáp ứng đầy đủ các chỉ tiêu an toàn tài chính theo quy định mới, đồng thời giảm thiểu tác động tức thời lên hệ thống.

Theo Bộ Tài chính, Thông tư 102 được kỳ vọng sẽ giúp các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ củng cố nền tảng tài chính, nâng cao năng lực quản trị rủi ro và minh bạch hóa hoạt động, từ đó tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đây cũng là bước đi quan trọng trong tiến trình chuẩn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam theo thông lệ quốc tế, bảo đảm cho sự phát triển ổn định, bền vững của hệ thống tài chính trong giai đoạn hậu nâng hạng.