Ngày 21/10, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 2326/ QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Mục tiêu của Chiến lược phấn đấu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng bình quân 11 đến 11,5%/năm. Chiến lược phấn đấu đến năm 2030, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng (chưa loại trừ yếu tố giá) tăng bình quân 11 đến 11,5%/năm.
Nhân dịp này, Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển trong nước, Bộ Công Thương về những giải pháp để thực hiện thắng lợi những mục tiêu phát triển thị trường bán lẻ do Chính phủ đề ra.
Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh chia sẻ về những động lực thúc đẩy phát triển thị trường bán lẻ
3 trụ cột thúc đẩy thị trường bán lẻ tăng trưởng 11,5%/năm
Chính phủ vừa ban hành Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó xác định mục tiêu tăng trưởng bình quân 11 - 11,5 %/năm tới năm 2030. Vậy, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước xác định những trụ cột nào trong phát triển thị trường bán lẻ hiện đại để đảm bảo thực hiện thắng lợi mục tiêu Chính phủ đề ra?
Cục trưởng Trần Hữu Linh: Chính phủ gần đây ban hành nhiều cơ chế, chính sách, kế hoạch, chỉ thị để thúc đẩy phát triển thị trường trong nước, đặc biệt là thị trường bán lẻ hàng hóa. Điều này cho thấy là sự quan tâm của Chính phủ đối với thị trường bán lẻ trong nước. Và thực tế, trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của thị trường bán lẻ rất sôi động. Năm 2024, thị trường bán lẻ nội địa của Việt Nam đã tăng trưởn khoảng 9 - 9,5%.
Số liệu mới nhất chúng tôi có được, trong 9 tháng năm 2025, tốc độ tăng trưởng thị trường bán lẻ đã đạt gần 11% và chính vì vậy tầm quan trọng của thị trường bán lẻ trong tổng thể phát triển chung của nền kinh tế là rất quan trọng.
Gần đây, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đặt mục tiêu là mức tăng trưởng là có khoảng trên dưới 11%. Như vậy, từ góc độ Bộ Công Thương, để phát triển thị trường bán lẻ cần các trụ cột chính.
Thứ nhất, về mặt cơ chế chính sách. Có thể nói, Chính phủ cũng đã ban hành rất là nhiều các chủ trương, chính sách để phát triển hạ tầng bán lẻ, ví dụ như là quy hoạch và phát triển các hệ thống logistics, các vùng logistics…
Thứ hai, về hạ tầng bán lẻ. Phải tiếp tục phát triển và hiện đại hạ tầng bán lẻ từ chợ truyền thống, cửa hàng tiện lợi… đến siêu thị, trung tâm thương mại. Chú trọng răng số lượng, tiếp cận thị trường theo hướng hiện đại, bởi hiện nay tốc độ phát triển thương mại điện tử vô cùng lớn.
Thứ ba, đảm bảo nâng cao chất lượng của hàng hóa ở trong thị trường nội địa. Đây là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Bộ Công Thương rất quan tâm, chú trọng; liên tục có những chương trình khuyến nghị nhà sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm. Không chỉ vậy, việc đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo chống gian lận thương mại để cho tạo sự lòng tin cho người tiêu dùng cũng được Bộ Công Thương chú trọng.
Cục trưởng Trần Hữu Linh cho rằng phải chú trọng hạ tầng để thúc đẩy, tạo đột phá phát triển thị trường bán lẻ
Thương mại điện tử - kênh phân phối hiệu quả cho thị trường bán lẻ
Theo Chiến lược vừa được phê duyệt, thương mại điện tử sẽ chiếm khoảng 15 - 20 % tổng mức bán lẻ đến năm 2030. Ông đánh giá thế nào về hiện trạng e-commerce của Việt Nam và đâu là biện pháp then chốt để đạt được con số đó?
Cục trưởng Trần Hữu Linh: Có thể nói thương mại điện tử ngày càng có vai trò quan trọng rất đặc biệt đối với thị trường bán lẻ và mức tăng trưởng của thương mại điện tử ở Việt Nam trong khoảng 3 năm trở lại đây đều đứng top đầu ở khu vực, từ 20 - 23%. Kết quả này cho thấy tiềm năng rất là lớn của thương mại điện tử.
Với sản phẩm nông sản, trước đây chúng ta vẫn nghĩ rằng nó không phù hợp với việc bán trên mạng, chỉ phù hợp với kinh doanh ở các kênh truyền thống ở ngoài chợ hay siêu thị, trong trung tâm thương mại… Nhưng giờ đây, với thương mại điện tử, sản phẩm nông sản từ hoa quả, rau đến nông sản chế biến đều được rao bán trên mạng rất là hiệu quả.
Như vậy, hiện nay tỉ trọng thương mại điện tử trong tổng quy mô bán lẻ của cả thị trường chiếm khoảng 10% và năm 2025 sẽ có sự tăng trưởng đột biến. Dự kiến, cả năm 2025, doanh thu bán lẻ trên thương mại điện tử ở Việt Nam có khoảng 32 - 35 tỷ USD, chiếm khoảng gần 11% tổng mức bán lẻ.
Hình thức bán hàng livestream càng ngày càng giúp cho các sản phẩm của Việt Nam đến với người tiêu dùng trên cả nước, xa hơn vươn ra quốc tế.
Tuy nhiên con số này chưa phản ánh đúng tiềm năng của thị trường bán lẻ tại Việt Nam. Tôi nghĩ rằng, chúng ta phải coi thương mại điện tử là một kênh phân phối cực kỳ hiệu quả cho thị trường bán lẻ, đối với tất cả các hàng hóa của Việt Nam; thông qua các website thương mại điện tử, sàn giao dịch thương mại điện tử; thông qua các mạng xã hội, thông qua các hình thức mua sắm như livestream bán hàng trực tiếp.
Nếu chúng ta có những định hướng về mặt chính sách tốt thị trường bán lẻ, thương mại điện tử sẽ còn phát triển hơn nữa. Về vấn đề này, tại kỳ họp Quốc hội tới đây, nếu không có gì thay đổi, Quốc hội cũng sẽ thông qua Luật thương mại điện tử. Đây sẽ là chính sách cực kỳ quan trọng để mở đường cho thương mại điện tử phát triển một cách ổn định, bền vững.
Ngoài ra, các sàn giao dịch thương mại điện tử, đến các hình thức bán hàng như livestream càng ngày càng giúp cho các sản phẩm của Việt Nam đến với người tiêu dùng trên cả nước, xa hơn vươn ra quốc tế. Chúng tôi nghĩ rằng là thương mại điện tử chắc chắn sẽ đóng một vai trò rất quan trọng trong khoảng 2 - 3 năm tới.
Giảm chi phí logistics, thúc đẩy thị trường bán lẻ phát triển
Thị trường bán lẻ Việt Nam đang gặp không ít thách thức như chất lượng chuỗi cung ứng yếu, chi phí logistics cao, doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận kênh hiện đại. Nhưng trong Chiến lược, một trong các định hướng trọng tâm là “phát triển chuỗi liên kết sản xuất - phân phối và cửa hàng hiện đại để tăng cạnh tranh quốc gia”.
Vậy, ông có thể lãm rõ hơn những ‘nút thắt’ nêu trên và đâu là giải pháp giúp doanh nghiệp vượt qua? Cục có kế hoạch cụ thể nào để hỗ trợ doanh nghiệp phân phối nội địa và hợp tác quốc tế tham gia thị trường bán lẻ hiện đại?
Cục trưởng Trần Hữu Linh: Đúng như thế, một trong những vấn đề của bán lẻ hiện nay là giá cả hàng hóa, đôi lúc đôi chỗ còn chưa phù hợp với túi tiền của tất cả mọi người dân trong 100 triệu dân của chúng ta.
Chính vì vậy, muốn thúc đẩy thị trường bán lẻ, phải tìm cách để giảm chi phí. Nhưng muốn giảm chi phí hạ tầng bán lẻ, trong đó hạ tầng về logistics là rất quan trọng. Làm sao chúng ta có thể liên kết được từ khâu nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng thông qua kênh trung gian, đó chính là các hệ thống phân phối; làm sao chúng ta kết nối được giữa nhà sản xuất đến người tiêu dùng thông qua hệ thống phân phối một cách trơn tru nhất và chi phí thấp nhất để qua đó giá hàng hóa sẽ giảm đi và mang đến lợi ích cho người tiêu dùng.
Trong thời gian qua, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã phối hợp với địa phương, người nổi tiếng có sức ảnh hưởng tổ chức các phiên livestream bán hàng, thúc đẩy mua sắm, kích cầu tiêu dùng
Để làm việc này, Bộ Công Thương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đang triển khai rất nhiều biện pháp, từ cơ chế chính sách cho đến phối hợp cùng với địa phương để quy hoạch các trung tâm logistics; các khu, cảng, trạm, kho hàng, bến bãi…; chuyển đổi chợ truyền thống thành các cửa hàng mua sắm hiện đại, nâng cấp thành trung tâm mua sắm mới hiện đại.
Không dừng lại ở đó, chúng ta cũng có thể phát triển được những hạ tầng, những kênh mua sắm mới, như là thông qua outlet - hình thức rất phổ biến ở nước ngoài giúp đưa hàng hóa trực tiếp từ nhà máy, từ người sản xuất đến tận cửa hàng. Hình thức này sẽ giảm đi chi phí vận chuyển rất nhiều.
Hiện nay, chúng tôi đang phối hợp với các địa phương quy hoạch lại các kho hàng, bến bãi, các trung tâm logistics để qua đó có thể cải thiện được kênh phân phối, rút ngắn thời gian, khoảng cách và chi phí giữa nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng.
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu và cam kết quốc tế, việc phát triển bán lẻ không chỉ nhằm thị trường trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu và chuỗi cung ứng xuyên biên giới. Cục có kế hoạch thế nào để thị trường bán lẻ Việt Nam trở thành cầu nối hàng hóa Việt Nam với thị trường quốc tế?
Cục trưởng Trần Hữu Linh: Chúng tôi vẫn luôn cho rằng là muốn xuất khẩu một cách bền vững, các doanh nghiệp, các nhà sản xuất của chúng ta phải có một nền tảng năng lực sản xuất tiêu thụ ở nội địa phải vững vàng chúng ta mới xuất khẩu một cách bền vững được. Bởi, nếu không có một nền tảng vững vàng, khi thị trường thế giới có thay đổi, biến động sẽ ảnh hưởng đến năng lực xuất khẩu.
Chính vì vậy, để giúp doanh nghiệp nâng cao nội lực, thời gian qua, Bộ Công Thương cũng như Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã triển khai rất là nhiều các hoạt động đặc biệt, trong đó thông qua các hệ thống phân phối hiện đại để đưa hàng Việt lên kệ, từ đó, sẽ lựa chọn được những sản phẩm hàng Việt có đủ tiêu chuẩn quốc tế để hướng đến xuất khẩu.
Cùng với đó, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cũng xây dựng chương trình Gold Global để để nâng cao chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp. Đặc biệt là các mặt hàng nông sản để có thể hướng dẫn, nâng cao chất lượng hàng hóa cho doanh nghiệp định hướng xuất khẩu. Làm được việc này các hệ thống phân phối và đặc biệt các tập đoàn với bán lẻ của cả Việt Nam và của các doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam là rất quan trọng.
Bởi chính họ là những người thiết lập ra các tiêu chuẩn cho người tiêu dùng, định hướng dẫn dắt người tiêu dùng và cũng là những nhân tố có kinh nghiệm quốc tế qua đó có thể tư vấn giúp cho doanh nghiệp để đưa sản phẩm ra được nước ngoài.
Vâng, xin cảm ơn ông!.
Mục tiêu của Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 văn minh, hiện đại, bền vững, gắn với định hướng phát triển thương mại trong nước; tuân thủ đúng các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; phù hợp xu thế phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ; thực hiện tốt chức năng kết nối giữa sản xuất với tiêu dùng; gia tăng sức mua trong nước.
Đồng thời kích cầu tiêu thụ sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế; góp phần nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của hàng hóa, tạo tiền đề để các doanh nghiệp bán lẻ tham gia sâu hơn vào thị trường bán lẻ thế giới.
