Dòng vốn “tiếp sức” cho kinh tế nông hộ phát triển bền vững

Phóng viên: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, KienlongBank An Giang tiếp tục tập trung vào các giải pháp tiết giảm chi phí, ứng dụng công nghệ, đơn giản hóa thủ tục để giảm lãi suất cho vay như thế nào, thưa ông?

ThS. Lê Hữu Đức: Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng và Ngân hàng Nhà nước, từ ngày 25/2, KienlongBank thực hiện 2 đợt điều chỉnh giảm lãi suất huy động. Mức giảm áp dụng bao gồm lãi suất tại quầy thực hiện với biên độ giảm từ 0,2 - 0,3% tùy theo kỳ hạn từ 13 - 60 tháng. Lãi suất trực tuyến thực hiện với biên độ giảm từ 0,2 - 1% tùy theo kỳ hạn từ 1 - 60 tháng. Mục tiêu là hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn, qua đó thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và tăng trưởng kinh tế.

Phóng viên: Từ nay đến cuối năm, ngân hàng dự kiến đẩy mạnh cho vay đối với lĩnh vực nào?

ThS. Lê Hữu Đức: KienlongBank định hướng dòng tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên, phù hợp với xu thế phát triển như chuyển đổi số, kinh tế xanh, đồng thời, kiểm soát chặt chẽ rủi ro để đảm bảo hoạt động tín dụng an toàn, bền vững. Hiện nay, dư nợ tín dụng đạt gần 2.300 tỷ đồng, tỷ lệ cho vay lĩnh vực “tam nông” của đơn vị luôn chiếm khoảng 75% trên tổng dư nợ, với nhiều chương trình ưu đãi lãi suất cho nông dân và doanh nghiệp nhỏ. Không chỉ cung cấp tín dụng, KienlongBank còn tham gia các hoạt động an sinh như xây nhà cho hộ nghèo, hỗ trợ sửa chữa trường học, làm đường giao thông nông thôn…

Có thể thấy, nguồn vốn ưu đãi từ KienlongBank không chỉ được giải ngân kịp thời mà còn trở thành động lực cốt lõi giúp người dân xoay vòng vốn, mở rộng sản xuất và nâng cao giá trị nông sản. Sự tin tưởng, gắn bó của những khách hàng lâu năm cùng tổng dư nợ tập trung chủ yếu vào cho vay nông nghiệp, nông thôn cho thấy dòng vốn tín dụng đi đúng hướng và phát huy hiệu quả tích cực. Điều này khẳng định KienlongBank không chỉ là một tổ chức tài chính, mà còn là một đối tác tin cậy, không thể thiếu trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Phóng viên: Khoảng 15 năm trước, một đề xuất cho vay theo chuỗi giá trị từng bị bỏ ngỏ. Dưới góc độ là ngân hàng, theo ông cần giải pháp cụ thể gì để tạo điều kiện thúc đẩy và đa dạng hóa nguồn vốn cho vay theo chuỗi giá trị?

ThS. Lê Hữu Đức: Hiện hình thức cho vay theo dòng tiền, yếu tố cốt lõi của cho vay theo chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị được nhấn mạnh trở lại trong Nghị quyết 68-NQ/TW, như một giải pháp thúc đẩy và đa dạng hóa nguồn vốn cho khu vực kinh tế tư nhân. Dù một số ngân hàng đã triển khai, mô hình này vẫn cần thêm “mắt xích” để thành hình.

Theo tôi, Chính phủ cần xây dựng một nghị định mới về cho vay theo chuỗi giá trị, với trọng tâm là chuỗi nông sản. Bởi lẽ, tầm quan trọng của việc xây dựng tín dụng gắn với chuỗi giá trị hiện đang tiếp tục được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân. Một trong những nhiệm vụ, giải pháp được nêu rõ trong Nghị quyết là đẩy mạnh và đa dạng hóa nguồn vốn cho khu vực kinh tế tư nhân, trong đó, yêu cầu các cơ quan, đơn vị rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng, nâng cao khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt trong các lĩnh vực như tín dụng xuất khẩu và tín dụng theo chuỗi cung ứng.

Nghị quyết cũng khuyến khích các tổ chức tín dụng và tài chính cho vay trên cơ sở thẩm định phương thức sản xuất kinh doanh, phương án mở rộng thị trường đầu ra, dòng tiền và khả năng tham gia vào chuỗi giá trị thay vì chỉ dựa vào tài sản bảo đảm.

Phóng viên: Vậy đâu là “mắt xích” quyết định thành bại của tín dụng chuỗi giá trị, thưa ông?

ThS. Lê Hữu Đức: Theo tôi, cho vay chuỗi giá trị có 3 trụ cột chính, gồm:

Trụ cột 1, gồm doanh nghiệp chủ chuỗi, các doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân trong toàn chuỗi sản xuất và cung ứng sản phẩm - đây cũng là trụ cột xương sống của toàn chuỗi trong 3 trụ cột của quá trình triển khai cho vay theo chuỗi giá trị;

Trụ cột 2, là các định chế tài chính và sản phẩm dịch vụ tài chính cung ứng cho toàn chuỗi giá trị. Ở trụ cột này điểm cốt tử để duy trì được thành công và có thể cho vay tín chấp 100% đó là kiểm soát được dòng tiền, đương nhiên đi liền phải duy trì được kỷ luật thanh toán không dùng tiền mặt - các khoản cho vay, chuyển tiền phải nằm trong các ngân hàng;

Trụ cột 3, gồm các cơ quan nhà nước, các viện nghiên cứu, tổ chức xã hội nghề nghiệp là người cung ứng dịch vụ công/dịch vụ hỗ trợ.

Trong đó, vai trò của doanh nghiệp cốt lõi lo đầu ra trong trụ cột 1 vô cùng quan trọng. Nếu không có doanh nghiệp này, coi như cách tiếp cận cho vay chuỗi giá trị thất bại, vì hàng hóa sản xuất ra không tiêu thụ được thì dòng tiền đầu tư các khâu trước cũng sẽ khó thu hồi, mọi nguồn lực như đổ sông, đổ biển.

Cùng với đó, các tổ chức tín dụng cần vào cuộc mạnh hơn, nghiên cứu thấu đáo để có nhiều sản phẩm dịch vụ ngân hàng phục vụ cho chuỗi giá trị trong sản xuất nông nghiệp, thực hiện cho vay theo dòng tiền, giảm tỷ lệ cho vay thế chấp tài sản… Cái khó của Việt Nam hiện nay là liên kết ngang của ngân hàng lỏng lẻo, sợ mất thị phần và thường vẫn giải ngân bằng tiền mặt từ 100 triệu trở xuống. Khi dòng tiền chạy ra khỏi ngân hàng thì quản lý thu hồi nợ sẽ rất khó khăn nếu như ý thức trả nợ người vay không tốt.

Theo tôi, cho vay theo chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị là một hình thức cho vay theo dòng tiền. Khi chuỗi hoạt động khép kín, mọi giao dịch thanh toán giữa các bên đều được thực hiện qua hệ thống ngân hàng, điều này cho phép ngân hàng kiểm soát chặt chẽ dòng tiền và xác định được nguồn trả nợ, từ đó có thể bỏ qua yêu cầu về tài sản thế chấp.

Mô hình này không phức tạp như nhiều người nghĩ, mà ngược lại khá đơn giản và khả thi nếu triển khai đúng cách. Từ kinh nghiệm thực tiễn, các doanh nghiệp Việt Nam nên xây dựng mô hình tài chính khép kín, tập trung quan hệ tín dụng vào một hoặc một vài ngân hàng, khi đó, ngân hàng có đủ cơ sở để cho vay tín chấp, dựa trên dòng tiền và giảm rủi ro tín dụng.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!