“Khoảng thở” cho Việt Nam
Ngày 30/10, sau cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục giảm thêm 25 điểm cơ bản, đưa biên độ lãi suất tham chiếu xuống 3,75 - 4%. Đây là lần thứ hai trong năm cơ quan này hạ lãi suất, phù hợp với kỳ vọng của giới đầu tư toàn cầu. Động thái này cho thấy, Fed đang thận trọng hơn với rủi ro suy giảm tăng trưởng, khi chu kỳ thắt chặt tiền tệ trước đó đã khiến chi phí vốn tăng cao, tạo sức ép lên doanh nghiệp và tiêu dùng.
Trên bình diện toàn cầu, động thái này lập tức khiến đồng USD suy yếu, lãi suất trái phiếu Mỹ giảm và khẩu vị rủi ro trên các thị trường tài chính được cải thiện. Với Việt Nam, nền kinh tế có độ mở cao, tác động từ quyết định của Fed được nhìn nhận là đa chiều, song điểm được quan tâm nhất vẫn là tỷ giá và chính sách tiền tệ.
Trao đổi với báo giới, TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, cho rằng, việc Fed hạ lãi suất mang lại “khoảng thở” cho Việt Nam trong điều hành tỷ giá và lãi suất. Khi USD yếu đi, áp lực lên tỷ giá VND/USD giảm đáng kể. Điều này giúp giảm chi phí nhập khẩu, kiểm soát lạm phát và mở rộng dư địa để Ngân hàng Nhà nước tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất thấp, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng và phục hồi sản xuất.
Theo ông Doanh, tác động lan tỏa của việc giảm lãi suất không chỉ dừng ở tỷ giá mà còn mở rộng sang các kênh đầu tư. Lợi suất tài sản an toàn của Mỹ giảm khiến dòng vốn quốc tế có xu hướng tìm đến các thị trường mới nổi, nơi có lợi suất và tiềm năng tăng trưởng cao hơn. Với lợi thế ổn định chính trị và vị thế ngày càng lớn trong chuỗi cung ứng, Việt Nam có cơ hội thu hút mạnh hơn dòng vốn FDI và FII cả đầu tư trực tiếp và gián tiếp.
Đây cũng là cơ sở để thị trường chứng khoán và trái phiếu Việt Nam kỳ vọng vào đà tăng trưởng thanh khoản. Bên cạnh đó, xuất khẩu là trụ cột chính của nền kinh tế được dự báo hưởng lợi khi chính sách nới lỏng của Mỹ kích thích tiêu dùng nội địa, tạo thêm đơn hàng cho các mặt hàng chủ lực như dệt may, da giày, điện tử.
Tuy vậy, chuyên gia cũng lưu ý, đồng USD yếu đi có thể khiến lợi thế giá của hàng xuất khẩu Việt Nam suy giảm so với đối thủ có đồng tiền mất giá mạnh hơn. “Dù vậy, lợi ích từ tổng cầu tăng lên vẫn vượt trội so với rủi ro tỷ giá”, ông Doanh nhận định.
Từ góc nhìn điều hành, việc tỷ giá ổn định cho phép Ngân hàng Nhà nước linh hoạt hơn trong việc bơm vốn và hạ lãi suất, thay vì phải dồn nguồn lực bảo vệ đồng nội tệ. Song song đó, cần kết hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ nới lỏng với chính sách tài khóa mở rộng, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công để kích thích tổng cầu nội địa.
Fed vừa tiếp tục giảm lãi suất, đồng USD lập tức biến động. Ảnh: Duy Minh
Dư địa chính sách rộng mở
Đồng quan điểm, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, cho rằng, Fed giảm lãi suất là bước đi tất yếu trước sức ép từ chi phí vốn tăng cao tại Mỹ. Với Việt Nam, tác động rõ nhất là “giảm nhiệt” cho tỷ giá. Khi USD yếu đi, khoảng cách chênh lệch tỷ giá giữa thị trường trong nước và quốc tế thu hẹp, giúp Ngân hàng Nhà nước có thêm dư địa ổn định chính sách tiền tệ và giữ mặt bằng lãi suất trong nước ở mức hợp lý.
“Các doanh nghiệp Việt Nam có khoản vay bằng USD sẽ được hưởng lợi kép vì chi phí lãi vay giảm và rủi ro biến động tỷ giá thu hẹp. Đây là điều kiện thuận lợi để mở rộng sản xuất, đầu tư”, ông Thịnh phân tích.
Theo vị chuyên gia, việc Fed hạ lãi suất cũng kích thích tiêu dùng tại Mỹ, mở ra cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. “Người dân và doanh nghiệp Mỹ vay vốn rẻ hơn, chi tiêu mạnh hơn, đó là cú hích cho các ngành hàng chủ lực của Việt Nam”, ông nói, đồng thời cảnh báo rủi ro tỷ giá ngược chiều khi USD yếu khiến giá trị quy đổi xuất khẩu tính theo VND giảm. Tuy nhiên, xét tổng thể, mức lợi từ đơn hàng tăng sẽ bù đắp cho biến động này.
Cũng theo các chuyên gia, lãi suất Mỹ giảm có thể khiến dòng vốn đầu tư gián tiếp tìm đến các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam. Quan trọng là phải quản lý tốt để tránh nguy cơ bong bóng tài sản hoặc dòng vốn rút đột ngột gây bất ổn.
Để tối ưu hóa lợi ích từ quyết định của Fed, các chuyên gia đề xuất, Việt Nam nên triển khai “hành động kép” là tận dụng dư địa ổn định tỷ giá để tiếp tục giảm lãi suất cho vay, đồng thời đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và hỗ trợ sản xuất xuất khẩu. Mặt khác, doanh nghiệp cần chủ động quản lý rủi ro tỷ giá thông qua các công cụ phái sinh, tránh bị động khi thị trường biến động.
Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước thời gian qua đã chủ động can thiệp thị trường ngoại hối. Từ tháng 8 - 10/2025, cơ quan này đã 3 lần bán ngoại tệ kỳ hạn có huỷ ngang 180 ngày cho các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm, với giá bán 26.550 VND/USD. Biện pháp này được giới chuyên môn đánh giá là hợp lý, giúp vừa bơm thanh khoản, vừa giảm áp lực cầu ngoại tệ, đảm bảo ổn định tỷ giá và hỗ trợ hệ thống ngân hàng.
Theo Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS), dự kiến Ngân hàng Nhà nước đã bán ra khoảng 4,3 tỷ USD trong 3 đợt can thiệp, song nguồn cung ngoại tệ cuối năm vẫn dồi dào nhờ kiều hối, FDI và FII tăng mạnh. Tỷ giá VND/USD cả năm 2025 được dự báo chỉ biến động khoảng 5% - mức “hợp lý và kiểm soát được”.
Các tổ chức tài chính quốc tế như Standard Chartered và UOB cũng đồng quan điểm, khi dự báo tỷ giá USD/VND ổn định quanh mức 26.300 - 26.750 trong giai đoạn 2025 - 2026. Cán cân thương mại tích cực, dự trữ ngoại hối phục hồi và dòng vốn đầu tư mạnh mẽ tiếp tục là các yếu tố củng cố niềm tin vào sức chống chịu của đồng Việt Nam.
Trước biến động toàn cầu, Ngân hàng Nhà nước vẫn kiên định mục tiêu kép là ổn định tỷ giá để hỗ trợ tăng trưởng. Cơ quan này cũng đã yêu cầu các chi nhánh khu vực tăng cường kiểm tra, xử lý điểm giao dịch ngoại tệ trái phép, phối hợp liên ngành giữa Bộ Công an, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ để siết chặt kỷ cương thị trường.
Trong dài hạn, ổn định vĩ mô và tỷ giá vẫn là “lá chắn” bảo vệ niềm tin thị trường và nền tảng phục hồi của nền kinh tế Việt Nam. Khi Fed nới lỏng chính sách, dư địa điều hành của Việt Nam được mở rộng nhưng bài toán cân đối giữa ổn định và tăng trưởng vẫn đòi hỏi sự linh hoạt và bản lĩnh điều hành của nhà quản lý.
Tính từ đầu năm đến nay, đồng VND đã mất giá hơn 3% so với USD, trái ngược với xu hướng tăng giá của nhiều đồng tiền chủ chốt khi chỉ số DXY đo sức mạnh của USD với rổ tiền tệ chính của thế giới giảm hơn 9%. Cũng theo tính toán, so với đầu năm nay, giá mua USD tại các ngân hàng tăng khoảng 3,4%, trong khi giá bán ra chỉ tăng khoảng 2%, tức tăng 790 - 850 đồng.
