“Hồi sinh” những bông hoa bị bỏ quên

Mỗi ngày ở Ấn Độ, hàng triệu bông hoa được dâng lên tại các đền chùa, rồi nhanh chóng trở thành rác thải bị ném xuống sông ngòi, trong đó có dòng sông linh thiêng Ganges. Từ biểu tượng của sự thành kính, những cánh hoa ấy lại trở thành nguồn ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường.

Chính từ nghịch lý ấy, một ý tưởng táo bạo đã nảy mầm ở thành phố Kanpur, bang Uttar Pradesh, 2 nhà sáng lập trẻ Ankit Agarwal và Prateek Kumar quyết định “thổi hồn mới” cho hoa thải và biến chúng thành sản phẩm sinh học có giá trị. Đó là khởi đầu của Phool.co - startup “flowercycling” đầu tiên của Ấn Độ.

Phool.co ra đời năm 2017 với sứ mệnh vừa giải quyết vấn đề môi trường, vừa tạo ra giá trị kinh tế và xã hội. Ý tưởng ban đầu đến với Ankit Agarwal sau khi anh chứng kiến hoa lễ bị đổ trực tiếp xuống sông Ganges trong một chuyến đi hành hương. Anh tự hỏi: “Điều gì sẽ xảy ra nếu những bông hoa này có thể được tái sử dụng, thay vì bị vứt bỏ?”. Câu hỏi đơn giản ấy mở ra một hành trình đầy thử thách nhưng cũng tràn ngập cảm hứng với một hành trình biến “rác” thành tài nguyên.

Khởi đầu chỉ với khoảng 72.000 rupee (chưa đến 1.000 USD) và vài nhân công địa phương, Phool bắt tay vào thu gom hoa từ các đền chùa quanh Kanpur. Những ngày đầu, họ làm việc gần như thủ công: phơi hoa, nghiền khô, rồi thử tạo ra nhang, phân bón hữu cơ và hương liệu.

Thành công đầu tiên đến khi họ sản xuất được nhang không chứa than, thân thiện với sức khỏe và môi trường. Từ đó, mô hình dần mở rộng và cụm từ “flowercycling” - tái chế hoa thải trở thành biểu tượng gắn liền với Phool.

Điểm đặc biệt của startup này là cách họ kết hợp mục tiêu xã hội và môi trường trong mô hình kinh doanh. Phool tuyển dụng hàng trăm phụ nữ ở địa phương, phần lớn là những người từng phải làm công việc thu dọn rác và chất thải thủ công (“manual scavenging”), một trong những nghề bị kỳ thị nặng nề ở Ấn Độ.

Ở Phool, họ được đào tạo, làm việc trong môi trường sạch sẽ, ổn định, và có thu nhập xứng đáng. “Chúng tôi không chỉ tái sinh hoa, mà còn tái sinh cuộc đời của những người phụ nữ ấy”, Ankit Agarwal từng chia sẻ trong một buổi phỏng vấn với YourStory năm 2025.

Cú bật ngoạn mục đưa startup vươn tầm thế giới

Sau giai đoạn đầu, nhóm sáng lập nhận ra tiềm năng vượt xa hương nhang. Họ đầu tư nghiên cứu vật liệu sinh học và phát triển sản phẩm đột phá mang tên “Fleather” - loại da thực vật được tạo ra từ tế bào hoa.

Fleather có cảm giác và độ bền tương tự da động vật, nhưng hoàn toàn phân hủy sinh học trong khoảng 90 ngày, không dùng nhựa hay keo tổng hợp. Phát minh này nhanh chóng thu hút sự chú ý của các thương hiệu thời trang lớn như Tommy Hilfiger và Calvin Klein, mở đường cho những hợp tác quốc tế trong lĩnh vực vật liệu bền vững.

Đến năm 2025, Phool đã xử lý hơn 42.000 tấn hoa thải và huy động được hơn 11 triệu USD vốn đầu tư. Theo Outlook Business, doanh thu năm tài chính 2023 đạt khoảng 28,58 crore rupee (tương đương hơn 3 triệu USD), dù vẫn đang trong giai đoạn lỗ để tái đầu tư cho nghiên cứu và mở rộng.

Công ty hiện có hơn 340 lao động, phần lớn là phụ nữ ở Kanpur và các vùng lân cận. Họ thu gom trung bình 8 tấn hoa mỗi ngày từ hàng trăm đền chùa trên khắp bang Uttar Pradesh, góp phần giảm đáng kể lượng rác hữu cơ bị xả xuống sông Ganges.

Thành công của Phool không đến dễ dàng. Ankit Agarwal từng chia sẻ rằng việc thuyết phục các đền chùa hợp tác, xây dựng quy trình thu gom ổn định và tìm nguồn tài chính là những thử thách lớn nhất. Thị trường ban đầu không tin rằng “rác hoa” có thể trở thành sản phẩm có giá trị. Nhưng chính sự kiên định, kết hợp giữa đổi mới công nghệ và mục tiêu nhân văn, đã giúp họ vượt qua hoài nghi và dần khẳng định tên tuổi.

Ngày nay, Phool được xem là hình mẫu tiêu biểu cho mô hình “doanh nghiệp tuần hoàn” tại châu Á - nơi kinh tế, xã hội và môi trường cùng phát triển hài hòa. UNESCO gọi Phool là “câu chuyện thay đổi”, còn BloombergNEF đánh giá đây là “một trong những startup bền vững có tiềm năng toàn cầu cao nhất của Ấn Độ”.

Với việc mở rộng mạng lưới thu gom hoa ra nhiều thành phố hành hương khác như Varanasi và Ayodhya cùng kế hoạch xuất khẩu Fleather sang châu Âu, Phool đang bước vào giai đoạn phát triển mới, từ biểu tượng xanh của Ấn Độ hướng đến thương hiệu toàn cầu của vật liệu sinh học.