HIMARS 2025 và bước tiến mới trong triển khai đa phương thức

Trong 24 giờ, một hệ thống HIMARS nặng 17 tấn đã được máy bay vận tải chiến thuật C-130J thả xuống Luzon, vượt hơn 300 km địa hình đồi núi Palawan, tự động định vị bằng GPS/INS và phóng liên tiếp 21 rocket GMLRS-ER với sai số dưới 5 mét ở tầm bắn 150 km. Đây là lần đầu tiên thế giới chứng kiến đầy đủ khả năng “triển khai đa phương thức” của phiên bản M142 HIMARS 2025, khi tổ hợp khung gầm FMTV 6x6, hệ thống điều khiển hỏa lực AFATDS mới và rocket dẫn đường quán tính – GPS tích hợp AI chống nhiễu được sử dụng đồng thời trong một chuỗi nhiệm vụ liên tục.

HIMARS đã trở thành một biểu tượng hợp tác chiến lược trong quan hệ quốc phòng Mỹ – Philippines. Thông qua các cuộc tập trận Salaknib 2025 và Balikatan 2025, hệ thống này chứng minh khả năng triển khai nhanh, tác chiến linh hoạt trên địa hình phức tạp, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong năng lực răn đe khu vực. Các bài bắn thử được thực hiện qua nhiều phương thức vận chuyển từ đường không, đường bộ tới đường biển cho thấy mức độ sẵn sàng của HIMARS đối với môi trường tác chiến đa miền.

Về cấu trúc, HIMARS do Lockheed Martin phát triển từ cuối thập niên 1990, dựa trên xe tải bánh lốp 6x6 M1140 thuộc dòng FMTV, với tổng trọng lượng khoảng 17 tấn. Cấu hình này cho phép nó cơ động tốt trên nhiều loại địa hình mà không đòi hỏi hạ tầng quân sự chuyên dụng. Động cơ diesel Caterpillar C7 dung tích 7,2 lít kết hợp hộp số bảy cấp cho tốc độ tối đa 94 km/h và phạm vi hành trình khoảng 483 km, phù hợp chiến thuật “bắn – rời – ẩn” vốn yêu cầu tốc độ chuyển vị cao. Hệ thống có thể triển khai và sẵn sàng khai hỏa chỉ trong dưới năm phút nhờ cơ chế tự động hóa và phần mềm nhắm bắn tích hợp dữ liệu GPS và các cảm biến thời gian thực.

Về hỏa lực, HIMARS mang pod chứa sáu rocket 227 mm, sử dụng các loại đạn đa nhiệm. Rocket GMLRS dẫn đường GPS có thể dùng đầu đạn nổ phá hoặc chống tăng, đạt tầm bắn 15–84 km. Biến thể GMLRS-ER mở rộng tầm tối đa lên 150 km, duy trì sai số dưới 10 mét. Đối với mục tiêu chiến lược, HIMARS có thể phóng một tên lửa ATACMS tầm bắn 300 km hoặc phiên bản mới PrSM có tầm vượt 500 km, bao gồm khả năng tấn công mục tiêu di chuyển trên biển. Trong các cuộc tập trận tại Philippines năm 2025, HIMARS phóng sáu rocket huấn luyện từ bờ biển Palawan vào ngày 28/4 và 21 rocket thực hành tại Fort Magsaysay vào tháng 6, nhấn mạnh năng lực “cảm biến đến xạ thủ” trong thời gian thực.

Mạng lưới tác chiến đa miền và vai trò trong hợp tác Mỹ – Philippines

Cốt lõi của HIMARS nằm ở khả năng tích hợp mạng lưới đa miền, cho phép vận hành như một nút liên kết trong hệ thống chỉ huy – kiểm soát. Phần mềm AFATDS đóng vai trò trung tâm, tiếp nhận dữ liệu từ radar, UAV hoặc vệ tinh trước khi tính toán đường đạn và điều chỉnh theo địa hình, thời tiết. Đặc thù của Philippines với hệ thống đảo, đường núi, rừng rậm và môi trường biển khiến năng lực thích ứng này trở thành điều kiện cần để hệ thống vận hành an toàn và hiệu quả.

Trong tập trận Salaknib 2025 (từ ngày 24–31/5), các đơn vị Mỹ thuộc Lữ đoàn 5, Tiểu đoàn 3 Pháo binh – lực lượng chủ lực của Lực lượng Nhiệm vụ Đa miền số 1 đã triển khai HIMARS bằng máy bay C-130J từ Subic Bay tới Luzon Strait, đánh dấu lần đầu tiên triển khai động tại khu vực chiến lược này. Sau đó, hệ thống được chuyển tiếp lên tàu hải quân Philippines để hạ cánh bờ biển và di chuyển nhiều trăm km qua các tuyến đường gồ ghề đến điểm bắn theo kế hoạch. Đây là bài kiểm tra toàn diện về độ bền cơ học, sức chịu đựng vận chuyển và khả năng phối hợp tác chiến giữa hai lực lượng.

Các bài tập cũng tập trung vào khả năng chia sẻ dữ liệu mục tiêu và hậu cần chung nhằm tăng tính tương tác trong khuôn khổ Hiệp ước Phòng thủ Chung 1951. Quá trình phối hợp này giúp tăng tốc độ truyền thông tin từ cảm biến đến xạ thủ – một yếu tố then chốt trong môi trường tác chiến hiện đại, nơi tốc độ xử lý và cơ động chiến thuật quyết định hiệu quả tấn công. Việc huấn luyện lặp lại trên các địa bàn khác nhau tạo nền tảng để Mỹ và Philippines tăng cường năng lực phòng thủ, đồng thời củng cố vị trí của HIMARS như một trong những hệ thống vũ khí cơ động chính xác hàng đầu hiện nay.