Hiệp hội Ngân hàng kiến nghị tháo gỡ vướng mắc trong việc nắm giữ bất động sản do xử lý nợ xấu

Theo báo cáo của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, hiện nay các TCTD đang gặp một số khó khăn trong việc thực hiện quyền nắm giữ và xử lý tài sản là bất động sản được nhận từ khách hàng hoặc cơ quan thi hành án.

Cụ thể, khi ngân hàng và khách hàng thống nhất đối trừ nợ (cả gốc và lãi) để nhận tài sản là bất động sản thay thế nghĩa vụ trả nợ của khách hàng, như vậy kể từ thời điểm nhận bàn giao tài sản là bất động sản của khách hàng, khách hàng hết nghĩa vụ trả nợ ngân hàng và ngân hàng có toàn quyền sở hữu tài sản/sử dụng đất để xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ. Theo quy định pháp luật, ngân hàng không được phép kinh doanh bất động sản nên trong trường hợp này, ngân hàng chỉ được quyền nắm giữ trong thời hạn tối đa là 5 năm thì phải tổ chức xử lý tài sản để thu hồi nợ xấu.

Tuy nhiên, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam chỉ ra, trong thực tế các TCTD gặp vướng mắc do Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Nông Nghiệp và Môi Trường các tỉnh, thành phố không đồng ý đăng ký chuyển quyền/đăng ký biến động tài sản bảo đảm để TCTD nắm giữ nhằm mục đích xử lý nợ và yêu cầu phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh về việc chấp thuận chủ trương nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất; phải thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra khi TCTD nhận tài sản bảo đảm là bất động sản từ Cơ quan Thi hành án sau nhiều lần đấu giá không thành để trừ vào số tiền được thi hành án theo quy định tại khoản 2 Điều 104 Luật Thi hành án Dân sự, tuy nhiên, do không được đăng ký chuyển quyền biến động tài sản, dẫn đến các TCTD không thể tự mình bán tài sản được. Trường hợp muốn bán tài sản phải thông qua thi hành án để đấu giá tiếp trong khi bản chất các bất động sản này đã trải qua một quá trình dài Cơ quan Thi hành án đã bán đấu giá nhiều lần nhưng không thành. Như vậy, kể từ khi TCTD tiếp nhận tài sản từ thi hành án để cấn trừ nợ, TCTD có quyền bán, chuyển nhượng tài sản nhưng trên thực tế, TCTD không có quyền định đoạt tài sản do mình nắm giữ trong thời hạn 5 năm theo quy định của Luật Các TCTD.

Trước những vướng mắc nêu trên, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường căn cứ quy định pháp luật liên quan hướng dẫn các Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố, cho phép TCTD được đăng ký chuyển quyền/đăng ký biến động tài sản là bất động sản đối với trường hợp thỏa thuận với khách hàng nhận tài sản bảo đảm cũng như nhận tài sản là bất động sản từ cơ quan Thi hành án sau nhiều lần đấu giá không thành, để TCTD có toàn quyền phát mại tài sản và sang tên được cho người mua.

Sau khi được đăng ký chuyển quyền/đăng ký biến động, TCTD có trách nhiệm chủ động theo dõi, thực hiện bán, chuyển nhượng hoặc mua lại bất động sản trong thời hạn 5 năm kể từ ngày quyết định xử lý tài sản, nếu TCTD vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu ban hành văn bản hướng dẫn về việc ghi nhận tài sản gán nợ, tài sản nhận thay thế cho việc thực hiện nghĩa vụ để hướng dẫn các TCTD hạch toán tài sản là bất động sản khi TCTD nhận thay thế nghĩa vụ trả nợ của khách hàng và nắm giữ tài sản bảo đảm trong 5 năm phải bán, chuyển nhượng hoặc mua lại bất động sản để thu hồi nợ phù hợp với khoản 3 Điều 139 Luật Các TCTD.

Đồng thời, hướng dẫn việc trích dự phòng rủi ro trong trường hợp TCTD nhận tài sản bảo đảm thay thế nghĩa vụ và nắm giữ trong vòng 5 năm.

Mặt khác, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp giải quyết kiến nghị của Hiệp hội Ngân hàng đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để TCTD có quyền xử lý tài sản và sang tên được cho người mua.