Doanh nghiệp tư nhân đề xuất đầu tư cao tốc Bắc - Nam 100% vốn tự lực

Trong bối cảnh cần mở rộng và hoàn thiện tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông, nhiều nhà đầu tư tư nhân lớn như Sơn Hải, Đèo Cả, Phương Thành… đã chủ động đề xuất đầu tư theo hình thức PPP, cam kết tự thu xếp 100% vốn mà không sử dụng ngân sách nhà nước. Trước diễn biến tích cực từ phía doanh nghiệp, Bộ Xây dựng đã có báo cáo chính thức gửi Thủ tướng Chính phủ, đề xuất các phương án xử lý phù hợp với luật hiện hành và tình hình thực tế.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ đề xuất nghiên cứu đầu tư mở rộng 18 dự án thành phần thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông - trục giao thông huyết mạch với mục tiêu hoàn thành 3.000km vào năm 2025. Trong số này, còn khoảng 402km đang trong giai đoạn thi công.

Ban đầu, Bộ Xây dựng kiến nghị triển khai theo hình thức đầu tư công để đảm bảo tiến độ, đồng thời góp phần thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt trên 8% năm 2025 và duy trì mức hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Tuy nhiên, Thủ tướng yêu cầu cần nghiên cứu áp dụng mô hình PPP (đối tác công - tư) nhằm huy động nguồn lực xã hội, tránh tạo áp lực lớn lên ngân sách.

PPP chưa thể áp dụng tức thời, Bộ Xây dựng kiến nghị lộ trình kết hợp O&M và BOT

Do quy định tại Luật PPP không cho phép trùng lặp giữa dự án đang triển khai và dự án mới, nên việc mở rộng ngay các tuyến đang thi công không thể thực hiện theo hình thức PPP. Bộ Xây dựng đưa ra hai hướng xử lý:

Thứ nhất, với 15 dự án đang đầu tư công, Bộ kiến nghị cho phép tổ chức thu phí theo quy định tại Nghị quyết của Quốc hội và Luật Đường bộ. Việc thu phí sẽ là căn cứ thực tiễn để chuyển đổi mô hình sang PPP trong tương lai khi đủ điều kiện.

Thứ hai, với 3 dự án đã thực hiện theo mô hình PPP, Bộ sẽ làm việc trực tiếp với các nhà đầu tư để bàn phương án mở rộng phù hợp, vừa đảm bảo quy định pháp luật, vừa thúc đẩy tiến độ thi công và hiệu quả vận hành.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp cùng các Bộ, ngành liên quan để chuẩn bị đầu tư mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam theo hình thức PPP bắt đầu từ năm 2025. Trong đó, mô hình kết hợp giữa O&M (quản lý, vận hành) và BOT (xây dựng, khai thác, chuyển giao) được ưu tiên nhằm đảm bảo phân định rõ vai trò giữa Nhà nước và tư nhân, đồng thời tối ưu hiệu quả khai thác hạ tầng.

Bộ Xây dựng đánh giá cao tinh thần chủ động và khả năng tài chính của các nhà đầu tư tư nhân trong bối cảnh ngân sách đang chịu nhiều áp lực. Việc xã hội hóa đầu tư hạ tầng giao thông được kỳ vọng sẽ tạo tiền lệ cho mô hình phát triển hạ tầng do tư nhân dẫn dắt, đồng thời đảm bảo chất lượng khai thác và vận hành lâu dài.

Trường hợp các đề xuất trên được Chính phủ chấp thuận và triển khai đồng bộ, mạng lưới cao tốc quốc gia sẽ được mở rộng đáng kể về quy mô và chất lượng, góp phần nâng cao năng lực logistics, kết nối vùng và tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế Việt Nam giai đoạn hậu 2025.