Đường sắt cao tốc và cuộc bắt tay mang tính chiến lược

Hai thành phố lớn tại bang Texas (Hoa Kỳ) là Fort Worth và Arlington đang cùng nhau khởi động một nghiên cứu kinh tế có thể mang lại tác động lâu dài đối với tương lai giao thông và tăng trưởng khu vực. Thành phố Fort Worth (bang Texas, Mỹ), với hơn 1 triệu dân và là đô thị lớn thứ 11 tại Hoa Kỳ, đã thông qua thỏa thuận hợp tác với thành phố láng giềng Arlington (cũng thuộc bang Texas) vào ngày 22/4 vừa qua. Mục tiêu của họ là đánh giá hiệu quả kinh tế tiềm năng của một tuyến đường sắt cao tốc được đề xuất, nối Fort Worth đến Dallas – trung tâm tài chính, công nghệ và thương mại quan trọng của bang.

Theo thỏa thuận, Fort Worth sẽ đóng góp 75.000 USD, còn Arlington – nơi có hơn 400.000 cư dân và là trung tâm giải trí lớn với các công trình nổi bật như sân vận động Dallas Cowboys và công viên giải trí Six Flags – sẽ chi 183.750 USD cho nghiên cứu. Dù chi phí nghiên cứu không lớn, kỳ vọng mà hai thành phố này đặt vào dự án lại không hề nhỏ.

Nếu dự án được triển khai với quy mô tương tự như tuyến đường sắt cao tốc đang được nghiên cứu giữa Dallas và Houston, nó có thể tạo ra hơn 20.000 việc làm và đóng góp tới 5 tỷ USD mỗi năm vào tổng sản phẩm nội địa (GDP) của khu vực từ năm 2029 đến 2050. Những con số này không phải là giả định tùy tiện, mà được trích dẫn từ nghiên cứu của Boston Consulting Group, công bố hồi đầu tháng 6/2024, về tác động kinh tế của tuyến Dallas – Houston.

Áp lực hạ tầng và cuộc đua phát triển giao thông khu vực

Bắc Texas đang đối mặt với sự bùng nổ dân số chưa từng có. Dự báo cho thấy khu vực này sẽ tăng thêm khoảng 4 triệu dân trong 25 năm tới, nâng tổng số dân lên 12 triệu người. Tình trạng này khiến hệ thống giao thông hiện tại, vốn phụ thuộc nhiều vào đường bộ, bị quá tải nghiêm trọng.

Nhận thức rõ thách thức này, Hội đồng Giao thông Vận tải Khu vực Bắc Trung Texas (Regional Transportation Council – RTC) đã thông qua kế hoạch tổng thể “Mobility 2050” trị giá 217,3 tỷ USD. Kế hoạch này phân bổ gần 60 tỷ USD riêng cho phát triển đường sắt và xe buýt, bên cạnh 97,5 tỷ USD dành cho nâng cấp đường bộ và gần 30 tỷ USD cho bảo trì hạ tầng. Đường sắt cao tốc, theo các nhà quy hoạch, sẽ là mắt xích quan trọng để giải quyết nhu cầu di chuyển khối lượng lớn trong thời gian ngắn.

Ông Michael Morris, Giám đốc Giao thông của RTC, nhận định rằng đường sắt cao tốc là một hướng đi chiến lược trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa tăng chóng mặt. Ông cho biết các nghiên cứu đang tiến hành sẽ giúp xác định rõ hơn tính khả thi của sáng kiến này, nhưng bày tỏ niềm tin rằng tác động mà nó mang lại sẽ rất lớn.

Từ tham vọng kinh tế đến hiện thực giao thông bền vững

Dự án đường sắt cao tốc giữa Dallas và Houston – tuyến trục chính dự kiến dài 271 dặm (khoảng 436 km) – hiện do khu vực tư nhân triển khai. Dẫn đầu là công ty đầu tư Kleinheinz Capital Partners Inc., có trụ sở tại Fort Worth, dự án được thiết kế để vận hành ở tốc độ khoảng 225 km/h và có khả năng kết nối thêm với tuyến Fort Worth – Dallas nếu nghiên cứu hiện tại cho kết quả khả quan.

Dù không có hệ thống giao thông công cộng lớn, thành phố Arlington đã thể hiện sự quan tâm rõ rệt tới khả năng thay đổi cục diện giao thông toàn vùng bằng phương tiện đường sắt cao tốc. Thị trưởng Arlington, ông Jim Ross, từng phát biểu trước Hội đồng Giao thông rằng thành phố ông tránh trở thành cơ quan vận tải công cộng vì thiếu tính liên kết vùng. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận đây là thời điểm thích hợp để các địa phương cùng hành động nhằm tạo ra một mạng lưới giao thông toàn diện hơn.

Về phần mình, Thị trưởng Fort Worth, bà Mattie Parker, nhấn mạnh rằng đường sắt cao tốc sẽ là thành tố không thể thiếu trong tương lai của một thành phố đang phát triển nhanh cả về quy mô lẫn vị thế. Trước đó, bà cũng từng đề xuất xây dựng hệ thống xe điện đô thị để hiện đại hóa mạng lưới giao thông công cộng.

Ở thời điểm hiện tại, dự án vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Tuy nhiên, với tiềm năng hàng chục nghìn việc làm và hàng tỷ USD đóng góp mỗi năm, đường sắt cao tốc không còn là một giấc mơ xa vời mà đang dần trở thành một lựa chọn chiến lược cho tương lai.