Tín hiệu tích cực từ Mỹ và kỳ vọng mới với doanh nghiệp xuất khẩu chuối

Động thái giảm thuế đối ứng đối với chuối và một loạt nông sản nhiệt đới được Chính quyền Mỹ công bố ngày 14/11 ngay lập tức tạo hiệu ứng lan tỏa trên thị trường quốc tế. Chuối là mặt hàng Mỹ gần như hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài; với việc thuế nhập khẩu được nới lỏng, áp lực chi phí của các nhà nhập khẩu giảm xuống và nhu cầu có cơ sở để mở rộng hơn. Trong một thị trường tiêu thụ quy mô lớn như Mỹ, những điều chỉnh thuế quan như vậy luôn được xem là “tín hiệu ngành” có thể tác động trở lại các quốc gia sản xuất.

Tại Việt Nam, nơi chuối đã trở thành một trong những nhóm nông sản xuất khẩu tăng trưởng nhanh, thông tin từ Mỹ lập tức được liên hệ với những doanh nghiệp lớn đang theo đuổi chiến lược nông nghiệp quy mô. Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, HOSE: HAG) của bầu Đức là trường hợp tiêu biểu, khi chuối đã trở thành mảng kinh doanh chủ lực trong nhiều năm gần đây.

Tuy nhiên, kỳ vọng là một chuyện, tác động thực tế lại là câu chuyện khác. Ngay cả khi sắc lệnh thuế quan của Mỹ mở ra triển vọng cho ngành chuối toàn cầu, khoảng cách từ chính sách đến hoạt động kinh doanh của từng doanh nghiệp cụ thể vẫn còn rất xa. Với HAGL, điều này thể hiện rõ ràng hơn cả.

Tác động thế nào đến HAGL?

Theo tìm hiểu, HAGL hiện chưa xuất khẩu chuối vào Mỹ và điều này khiến tác động trực tiếp gần như bằng không trong ngắn hạn. Thị trường Mỹ vốn có hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe, từ quy trình kiểm dịch đến truy xuất nguồn gốc và yêu cầu về xử lý sau thu hoạch. Việc đáp ứng những tiêu chuẩn này đòi hỏi thời gian, chi phí và sự chuẩn bị bài bản. Việc Mỹ giảm thuế, về mặt chính sách chỉ đơn thuần làm cho con đường ấy bớt tốn kém hơn, chứ không tự mở cánh cửa cho bất kỳ nhà cung cấp mới nào.

Ở khía cạnh cạnh tranh, thị trường chuối tại Mỹ từ lâu đã được định hình bởi những nhà xuất khẩu truyền thống tại khu vực Mỹ Latin. Chuỗi cung ứng đã ổn định, chi phí vận chuyển thấp và sự quen thuộc của người tiêu dùng khiến việc một doanh nghiệp mới chen chân trở nên rất khó khăn. Ngay cả khi chi phí thuế quan giảm, lợi thế vẫn chủ yếu thuộc về các quốc gia đã có chỗ đứng vững chắc trong nhiều thập kỷ.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu HAG đã tăng manh kịch trần trong phiên giao dịch cuối tuần trước, tuy nhiên vẫn đang đi ngang trong phiên giao dịch sáng ngày 17/11, hiện đang được giao dịch ở mức 17.600 đồng/cp.

Kỳ vọng mà thị trường đặt vào HAGL chủ yếu xuất phát từ góc độ tâm lý nếu Mỹ giảm thuế chuối, những doanh nghiệp đang sản xuất mặt hàng này đương nhiên được nhìn nhận như có thêm dư địa dài hạn. Tuy nhiên, để chuyển hóa thành lợi thế tác động kết quả kinh doanh thật, doanh nghiệp vẫn cần một chiến lược cụ thể từ chuẩn hóa vùng trồng, hoàn thiện quy trình truy xuất, đầu tư chuỗi logistics và mở rộng mạng lưới khách hàng ngoài châu Á, đây là những yếu tố không thể diễn ra trong một sớm một chiều.

Dù thông tin từ Mỹ đủ lớn để tạo nên không khí tích cực chung, nhà đầu tư vẫn cần phải thận trọng bởi tác động từ chính sách không thể hiện ngay trong báo cáo tài chính quý tới, cũng không đem lại một hợp đồng xuất khẩu mới trong tức khắc.

Điều không thể phủ nhận là việc Mỹ giảm thuế nhập khẩu chuối vẫn mang lại lợi ích gián tiếp cho HAGL. Khi một thị trường lớn thay đổi chính sách theo hướng tích cực, giá chuối quốc tế có xu hướng ổn định hơn, thậm chí cải thiện nếu cầu tăng. Sự thay đổi trong dòng chảy thương mại toàn cầu cũng có thể giúp các doanh nghiệp châu Á thuận lợi hơn tại những thị trường đang cạnh tranh với Mỹ Latin. Với một doanh nghiệp có quy mô sản xuất lớn như HAGL, các tác động này dù không ngay lập tức vẫn mang tính hỗ trợ trong trung hạn.