FTA thế hệ mới: Động lực tăng trưởng thương mại
Sáng 30/9, tại trụ sở Bộ Công Thương, đã diễn ra Đại hội thi đua yêu nước ngành Công Thương lần thứ IV. Đại hội vinh dự đón Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long dự và chỉ đạo.
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long.
Về phía Bộ Công Thương có sự tham dự và chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; Thứ trưởng Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cùng lãnh đạo các Cục, Vụ, Viện, đơn vị chức năng thuộc Bộ và đông đảo cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Công Thương.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại Đại hội.
Với chủ đề “Ngành Công Thương quyết tâm thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2025 - 2030”, Đại hội tập trung tổng kết, đánh giá khách quan, toàn diện kết quả phong trào thi đua và công tác khen thưởng trong 5 năm qua; đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm, đề ra phương hướng, giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả phong trào thi đua trong giai đoạn tới.
Một điểm nhấn tại Đại hội là phần trình bày của bà Phạm Quỳnh Mai, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên với báo cáo chuyên đề về kết quả triển khai ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) giai đoạn 2021 - 2025, bao gồm CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP.”
Theo bà Phạm Quỳnh Mai, việc thực thi đồng bộ các FTA thế hệ mới đã mang lại những kết quả nổi bật: kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam duy trì mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2021 - 2025; xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) tăng gần 30%, trong khi các thị trường mới như Canada, Mexico cũng ghi nhận mức tăng trưởng gần 18%. Đây là minh chứng rõ ràng cho khả năng tận dụng ưu đãi thuế quan, mở rộng thị trường và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.
“Việc ký kết và thực thi các FTA không chỉ góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn thúc đẩy hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh và định vị lại vai trò của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu”, bà Phạm Quỳnh Mai - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh.
Để duy trì đà tăng trưởng bền vững, doanh nghiệp Việt Nam không thể chỉ dựa vào ưu đãi thuế quan mà cần chủ động đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn về môi trường, lao động và truy xuất nguồn gốc. Đây chính là chìa khóa để hàng hóa Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế ở các phân khúc cao cấp, thay vì chỉ cạnh tranh ở những thị trường truyền thống.
Hoàn thiện thể chế, mở rộng không gian hội nhập
Trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Công Thương đã chủ động phối hợp các bộ, ngành xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật kịp thời phục vụ thực thi FTA.
Riêng với CPTPP, đến nay đã ban hành 27 văn bản, gồm 5 luật, 10 nghị định, 11 thông tư và 1 quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Song song, công tác tuyên truyền, phổ biến và tập huấn được triển khai rộng khắp, với hơn 2.000 hội nghị, hội thảo, lớp tập huấn cùng nhiều ấn phẩm nghiên cứu hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là ở các ngành xuất khẩu chủ lực.
Những nỗ lực này thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc đưa cam kết quốc tế vào thực tiễn. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận thông tin, cho thấy sự cần thiết của việc phối hợp chặt chẽ hơn giữa cơ quan quản lý và hiệp hội ngành hàng.
Để hiện đại hóa quản trị hội nhập, Bộ Công Thương đã vận hành Cổng thông tin điện tử FTA cung cấp dữ liệu song ngữ Việt - Anh và công bố Bộ chỉ số FTA Index, phản ánh hiệu quả thực thi cũng như mức độ hỗ trợ doanh nghiệp. Đây được coi là “bản đồ số” giúp doanh nghiệp định vị cơ hội và là nguồn dữ liệu quý cho Chính phủ trong hoạch định chính sách.
Bà Phạm Quỳnh Mai, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên
Bà Phạm Quỳnh Mai nhấn mạnh: “Bước vào giai đoạn 2025 - 2030, định hướng đặt ra là tiếp tục quán triệt Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; ưu tiên đàm phán thương mại toàn diện với Hoa Kỳ; khai thác hiệu quả 17 FTA hiện có, đồng thời đa dạng hóa thị trường sang Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh và thúc đẩy đàm phán FTA mới”.
Đây là chiến lược thể hiện tầm nhìn dài hạn, vừa củng cố thị trường truyền thống, vừa mở ra dư địa mới cho xuất khẩu và đầu tư. Nhưng để hội nhập thực sự đi vào chiều sâu, cần chuẩn bị lực lượng doanh nghiệp đủ mạnh, tránh tình trạng “tham gia nhiều nhưng tận dụng ít”, bảo đảm lợi ích lan tỏa tới từng ngành hàng và địa phương.
FTA thế hệ mới đã, đang và sẽ tiếp tục là động lực quan trọng cho tăng trưởng thương mại, hoàn thiện thể chế và nâng cao vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Vấn đề đặt ra trong giai đoạn tới không chỉ là tận dụng ưu đãi, mà còn phải chủ động nâng chuẩn sản phẩm, củng cố năng lực cạnh tranh, để từ đó biến hội nhập thành sức mạnh nội sinh của nền kinh tế.
