Ô tô TMT thay đổi vai trò vay vốn đối với lãnh đạo: Vì sao lại có sự "đảo chiều"?
Chỉ 4 ngày sau khi ban hành nghị quyết liên quan đến loạt giao dịch lớn, Ô tô TMT bất ngờ đưa ra văn bản thay thế và có lời giải thích.
4 ngày ban hành 2 nghị quyết
Ngày 12/6/2025, Hội đồng quản trị TMT đã ban hành Nghị quyết số 393/NQ-TMT-HĐQT, thông qua một loạt giao dịch với các đối tác có quan hệ đặc biệt như công ty con, công ty có chung cổ đông lớn và cả lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp.

Tổng giá trị các giao dịch này lên tới 623 tỷ đồng, trong đó có nhiều khoản liên quan trực tiếp đến ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch Hội đồng quản trị, cũng như người thân của các thành viên ban lãnh đạo.
Trong đó, Nghị quyết nêu rõ 2 giao dịch vay vốn mà Công ty là bên cho vay, bao gồm: ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch HĐQT vay 150 tỷ đồng và bà Trịnh Thị Hồng Lê – vợ ông Mai Tiến, Thành viên HĐQT công ty, vay 3 tỷ đồng.

Ngoài ra, TMT còn thực hiện 4 giao dịch mua bán hàng hóa với các bên liên quan, tổng giá trị dự kiến lên tới 470 tỷ đồng. Cụ thể: Giao dịch với Công ty CP Ô tô TMT Sài Gòn trị giá 150 tỷ đồng – đơn vị mà ông Bùi Văn Hữu, Chủ tịch HĐQT công ty, đồng thời là Chủ tịch HĐQT tại Công ty này; giao dịch với Công ty CP Ô tô TMT Đà Nẵng trị giá 70 tỷ đồng – là công ty con của công ty; giao dịch với Công ty CP Kinh doanh và Dịch vụ số 8 trị giá 200 tỷ đồng – nơi ông Bùi Văn Hữu sở hữu 69,85% cổ phần; và giao dịch với Công ty CP Cơ khí Xây dựng và Tư vấn Thiết kế 30-4 trị giá 50 tỷ đồng – do ông Vũ Đình Phong, Thành viên HĐQT công ty, đồng thời là Chủ tịch HĐQT tại doanh nghiệp này.
Tuy nhiên, chỉ 4 ngày sau, tức ngày 16/6, TMT đã ban hành nghị quyết mới Số 402/NQ-TMT-HĐQT. Nghị quyết này thay thế hoàn toàn cho Nghị quyết cũ và đặc biệt các giao dịch vay vốn đã đảo chiều so với nội dung trước đó.

Theo nội dung nghị quyết mới, thay vì Công ty là bên cho vay như trong Nghị quyết cũ, nay TMT lại trở thành bên đi vay, với khoản vay 150 tỷ đồng từ ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch HĐQT và 3 tỷ đồng từ bà Trịnh Thị Hồng Lê – vợ ông Mai Tiến, Thành viên HĐQT Công ty CP Ô tô TMT.
Ngoài ra, Nghị quyết mới cũng nêu rõ vai trò cụ thể của từng đối tác. Theo đó, Công ty CP Ô tô TMT Sài Gòn, Công ty CP Ô tô TMT Đà Nẵng và Công ty CP Kinh doanh và Dịch vụ số 8 đều được ghi nhận là đại lý phân phối bán các dòng xe của TMT, trong khi Công ty CP Cơ khí Xây dựng và Tư vấn Thiết kế 30-4 là nhà cung cấp đóng thùng xe ô tô tải cho TMT.
Sau những thay đổi đáng chú ý này, ngày 19/6 phóng viên kinhtechungkhoan.vn đã liên hệ với với doanh nghiệp để làm rõ về mục đích của việc thay đổi nghị quyết. Theo đó, đại diện của Ô tô TMT cho biết lý do điều chỉnh là do nghị quyết cũ đã khiến nhiều bên hiểu nhầm vai trò giữa bên cho vay và bên đi vay.
Trên thực tế, các khoản vay là do Công ty đứng ra vay từ lãnh đạo và người có liên quan, đồng thời trong các giao dịch với công ty liên quan, Ô tô TMT là bên bán. Đại diện doanh nghiệp nhấn mạnh, nghị quyết mới chỉ nhằm làm rõ nội dung để tránh hiểu sai, không thay đổi bản chất so với nghị quyết ban đầu.
Trả lời câu hỏi liên quan đến mục đích của các khoản vay, đặc biệt là lý do phát sinh khoản vay có giá trị tương đối nhỏ so với quy mô của doanh nghiệp (chỉ 3 tỷ đồng), đại diện Ô tô TMT không tiết lộ chi tiết về mục đích sử dụng nguồn vốn này, chỉ cho biết Công ty hiện chủ yếu vay từ các ngân hàng. Riêng khoản vay 3 tỷ đồng nêu trên, phía doanh nghiệp cho biết đây là khoản vay "theo mục đích cá nhân".
Trên thực tế, tính đến thời điểm ngày 31/3/2025, quy mô tổng tài sản của Ô tô TMT ở mức 1.731 tỷ đồng. Trong khi đó, nợ phải trả của TMT lên tới 1.585 tỷ đồng, cao gấp hơn 10 lần vốn chủ sở hữu chỉ vỏn vẹn 146 tỷ đồng. Trong đó, riêng nợ vay tài chính chiếm 541 tỷ đồng.
Dồn lực cho mảng xe điện
Được biết, Ô tô TMT đang trong quá trình tái định vị, dồn lực chuyển hướng sang lĩnh vực xe điện, một thị trường được đánh giá giàu tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức. Từ năm 2023, Công ty bắt đầu hợp tác với liên doanh SAIC-GM-Wuling (Trung Quốc) để phân phối các dòng ô tô điện phổ thông tại Việt Nam. Với kinh nghiệm lắp ráp các thương hiệu như Cửu Long, Tata, Howo và DFSK trước đó, TMT đã đầu tư dây chuyền sản xuất xe điện tại Hưng Yên, với công suất thiết kế ban đầu 30.000 xe mỗi năm và đang cân nhắc nâng gấp đôi công suất lên 60.000 xe/năm trong thời gian tới.
Trong năm đầu triển khai, TMT tiêu thụ được 591 xe điện, con số này tăng lên 1.358 xe vào năm 2024. Để hỗ trợ cho hệ sinh thái xe điện mà mình đang xây dựng, TMT đã lên kế hoạch phát triển mạng lưới 30.000 trạm sạc (tương đương khoảng 60.000 súng sạc) trong giai đoạn 2025–2030.
Về tình hình kinh doanh, năm 2024, TMT ghi nhận khoản lỗ hơn 325 tỷ đồng. Dù trong quý I/2025, TMT đã có lãi trở lại, nhưng tính đến cuối quý này, Công ty vẫn còn lỗ lũy kế hơn 236 tỷ đồng. Trước thực trạng đó, TMT đã đề ra loạt giải pháp nhằm khắc phục tình trạng lỗ lũy kế.
Theo giải trình biện pháp khắc phục, TMT sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng doanh số bán hàng, tối ưu cơ cấu sản phẩm; đồng thời tăng cường quản lý hàng tồn kho theo mô hình Min-Max linh hoạt để đảm bảo hiệu quả luân chuyển vốn.
Bên cạnh đó, TMT đặt mục tiêu rà soát lại toàn bộ khâu sản xuất nhằm tiết giảm chi phí và hạ giá thành sản phẩm. Về kết quả kinh doanh, TMT phấn đấu tiêu thụ 8.075 xe, mang về 3.838 tỷ đồng doanh thu và 297 tỷ đồng lợi nhuận. Nếu hoàn thành, kế hoạch này sẽ giúp công ty dần thoát khỏi tình trạng lỗ lũy kế, hướng đến phát triển ổn định và bền vững hơn trong các năm tiếp theo.
Cơ cấu sở hữu của TMT ra sao?
Công ty CP Ô tô TMT được thành lập từ năm 2006 trên cơ sở cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, theo quyết định của Bộ Giao thông Vận tải.
Giai đoạn 2006–2015, TMT tập trung xây dựng nền tảng hoạt động và mở rộng danh mục sản phẩm trong lĩnh vực lắp ráp và phân phối xe thương mại. Việc sở hữu các nhà máy tại Hưng Yên và phát triển hệ thống phân phối toàn quốc đã giúp công ty tạo dựng vị thế trên thị trường xe tải nhẹ và xe khách.
Từ năm 2016, TMT bắt đầu bước vào giai đoạn tái cấu trúc, thông qua việc thành lập các công ty thành viên và mở rộng địa bàn hoạt động. Đáng chú ý là việc thành lập Công ty CP Kinh doanh và Dịch vụ số 8 và mở chi nhánh tại Đà Nẵng nhằm phát triển theo mô hình hệ sinh thái đa lĩnh vực trong ngành ô tô.
Giai đoạn 2020–2022, TMT tiến hành điều chỉnh cơ cấu tổ chức, di dời trụ sở về tòa nhà CONINCO (Hà Nội). Trong đó, nổi bật là kế hoạch phát triển tổ hợp sản xuất và lắp ráp xe điện tại Hưng Yên, với tầm nhìn đến năm 2030. TMT cũng từng bước thúc đẩy quá trình hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài nhằm huy động nguồn lực tài chính và công nghệ cho giai đoạn chuyển đổi.
Từ năm 2023 trở đi, Công ty tiếp tục tinh gọn mô hình hoạt động bằng việc điều chỉnh sở hữu tại các công ty con, tái cấu trúc chi nhánh tại một số địa phương, đồng thời nâng cao năng lực sản xuất phụ trợ.
Tính đến cuối quý 1/2025, Ô tô TMT sở hữu hai công ty con gồm: Công ty CP Thương mại – Dịch vụ – Tổng hợp Ngọc Anh, có trụ sở tại huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, với tỷ lệ sở hữu 99,998%, và Công ty CP Ô tô TMT Đà Nẵng, đặt tại xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, với tỷ lệ sở hữu 98%. Cả hai đơn vị đều hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh ô tô và xe cơ giới khác. Trong đó, Ngọc Anh dự kiến tạm ngừng hoạt động từ ngày 01/8/2024 đến 01/8/2025 nhằm cơ cấu lại hoạt động.
Bên cạnh các công ty con, TMT Motors cũng vận hành ba chi nhánh trực thuộc hạch toán phụ thuộc tại các địa phương trọng điểm gồm: Nhà máy ô tô Cửu Long tại Hưng Yên, Chi nhánh TMT tại TP.HCM (số 1454, quốc lộ 1A, quận 12), và Chi nhánh TMT tại Đà Nẵng. Mô hình tổ chức phân cấp này giúp công ty duy trì năng lực sản xuất và phân phối toàn quốc, đồng thời tạo nền tảng cho chiến lược phát triển thị trường dài hạn.
Về cơ cấu sở hữu, theo báo cáo thường niên 2024, cơ cấu cổ đông của Công ty CP Ô tô TMT tính đến cuối năm 2024 chủ yếu là cổ đông trong nước, chiếm 97,53% tổng số cổ phần đang lưu hành. Trong đó, cổ đông cá nhân trong nước nắm giữ gần 35 triệu cổ phiếu, tương ứng 94,88%, còn các tổ chức trong nước chỉ nắm giữ 979,7 triệu cổ phiếu, tương đương 2,65%.
Các cổ đông lớn đều là cá nhân, với người nắm giữ nhiều nhất là Chủ tịch HĐQT Bùi Văn Hữu sở hữu 33,36% vốn điều lệ. Tiếp theo là ông Lê Tiến Phan với 11,85%, ông Bùi Quốc Công (em trai ông Bùi Văn Hữu và hiện đảm nhận nhiều vai trò khác nhau tại Ô tô TMT như Phó Chủ tịch HĐQT; Phó Tổng Giám đốc và là người đại diện công bố thông tin) với 10,53%, bà Bùi Thị Huế (10,10%), bà Lê Thị Ngà (9,10%) và bà Bùi Thị Hồng Nhung (7,51%).

Cổ đông nước ngoài nắm giữ tổng cộng 909.000 cổ phiếu, chiếm 2,465% tổng số cổ phần. Trong đó, cổ đông cá nhân nước ngoài sở hữu 91.425 cổ phiếu (0,248%) và tổ chức nước ngoài nắm 817.573 cổ phiếu (2,217%). Tính đến thời điểm báo cáo, không có cổ đông nước ngoài nào thuộc diện cổ đông lớn.
Công ty hiện đang nắm giữ 409.700 cổ phiếu quỹ và không có giao dịch mua bán cổ phiếu quỹ nào diễn ra trong năm 2024.