Thanh tra Chính phủ vừa công bố Kết luận thanh tra số 276/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn vốn thu được từ phát hành. Cuộc thanh tra được triển khai theo Quyết định số 129/QĐ-TTCP ngày 22/3/2024 của Tổng Thanh tra Chính phủ, giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Kết quả thanh tra cho thấy, nhiều tổ chức phát hành, trong đó có các ngân hàng thương mại đã có những vi phạm nghiêm trọng về quy định phát hành và sử dụng vốn từ trái phiếu, với tổng số tiền sử dụng sai mục đích lên đến hàng nghìn tỷ đồng.
Nhiều ngân hàng thương mại sử dụng nguồn tiền huy động từ trái phiếu không đúng mục đích. Ảnh minh họa.
Theo kết luận thanh tra, trong giai đoạn thanh tra tại 5 ngân hàng thương mại đã phát hành tổng cộng hơn 255.142 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp. Mục đích phát hành để tăng quy mô vốn của tổ chức tín dụng, bổ sung vốn cấp 2 và vốn khác phục vụ khách hàng, phục vụ nhu cầu cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng, đặc biệt là các trái phiếu không có tài sản đảm bảo. Kết luận thanh tra đã chỉ ra rằng, 3/5 tổ chức tín dụng đã sử dụng tiền thu được từ phát hành một số mã trái phiếu doanh nghiệp không đúng với mục đích đã nêu trong phương án phát hành và bản công bố thông tin.
Theo KLTT, bên cạnh việc sử dụng vốn sai mục đích, 5 ngân hàng còn không thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu theo quy định. Các ngân hàng không theo dõi riêng nguồn tiền trái phiếu mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung, dẫn đến khó khăn trong việc xác định chính xác số liệu sử dụng cho từng khoản vay, từng khách hàng cụ thể.
Ngoài ra, nhiều ngân hàng còn không tuân thủ quy định về hồ sơ phát hành trái phiếu và công bố thông tin. Thanh tra Chỉnh phủ cũng chỉ ra một số ngân hàng không xây dựng kế hoạch nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn của năm tài chính đối với việc phát hành trái phiếu trong giai đoạn 2016-2019.
Theo kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc phát hành, sử dụng và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, kịp thời xử lý vi phạm.
Bộ Tài chính chủ trì, tham mưu sửa đổi, bổ sung các nghị định liên quan; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước ban hành hướng dẫn cho các tổ chức tín dụng phát hành trái phiếu doanh nghiệp để chấn chỉnh và khắc phục.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử lý vi phạm hành chính đối với các tổ chức phát hành có sai phạm và chuyển thông tin vụ việc có dấu hiệu nghiêm trọng sang cơ quan chức năng. Đồng thời, Thanh tra Chính phủ yêu cầu các tổ chức phát hành chấm dứt ngay các hành vi vi phạm và khẩn trương khắc phục hậu quả.
“Yêu cầu các tổ chức phát hành khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có) đã được nêu tại Kết luận thanh tra. Khẩn trương thực hiện điều chỉnh, bổ sung phương án phát hành trái phiếu doanh nghiệp có đầy đủ nội dung theo quy định, công bố thông tin tới nhà đầu tư sở hữu trái phiếu doanh nghiệp và các cơ quan có thẩm quyền. Đính chính, bổ sung các thông tin chưa chính xác, chưa đầy đủ tại các bản công bố thông tin trước phát hành trái phiếu doanh nghiệp, công bố thông tin tới nhà đầu tư sở hữu trái phiếu doanh nghiệp và cơ quan có thầm quyền theo quy định”, Thanh tra Chính phủ kiến nghị.
