Philippines kiềm chế lạm phát

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr vừa ký quyết định gia hạn lệnh cấm nhập khẩu gạo đến hết năm 2025. Chính sách này áp dụng với gạo xay xát thường và gạo xay xát kỹ, nhằm tiếp tục hỗ trợ và bình ổn giá lúa cho nông dân Philippines.

Lệnh cấm được công bố trên truyền thông ngày 4/11/2025, sau thời gian tạm dừng nhập khẩu 60 ngày bắt đầu từ tháng 9. Đây là bước đi tiếp theo trong chuỗi biện pháp của chính quyền Marcos nhằm ổn định giá gạo và kiểm soát lạm phát.

Theo Cục Thống kê Philippines, tốc độ tăng giá gạo hằng năm tại nước này đã “hạ nhiệt” đáng kể. Sau khi chạm mức cao nhất trong 15 năm là 24,4% vào tháng 3/2024, giá gạo tháng 9/2025 đã giảm 16,9% so với cùng kỳ góp phần đưa lạm phát trung bình 9 tháng xuống còn 1,7%, thấp hơn mục tiêu 2–4% của chính phủ.

Ngoài lệnh cấm nhập khẩu, Manila cũng ban hành sắc lệnh thiết lập mức giá sàn cho lúa gạo nội địa, đồng thời khuyến khích các cơ quan nhà nước thu mua trực tiếp từ nông dân để ổn định nguồn cung.

Hướng đi mới của doanh nghiệp xuất khẩu

Philippines là thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất Đông Nam Á, năm 2024 từng mua 4,8 triệu tấn gạo và chủ yếu từ Việt Nam và Thái Lan.

Ông Nguyễn Vĩnh Trọng - Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng (Đồng Tháp), cho biết: “Dù Philippines tạm dừng nhập khẩu, thị trường gạo Việt Nam vẫn được hỗ trợ nhờ nhu cầu ổn định từ các nước châu Phi như Ghana, Senegal và các thị trường truyền thống như Malaysia, Trung Quốc”.

Trước thời điểm lệnh cấm có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp Việt đã kịp thời đẩy nhanh tiến độ giao hàng sang Philippines để tận dụng cơ hội cuối cùng. Sau đó, họ chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng khác, đặc biệt là khu vực Trung Đông và châu Phi là nơi nhu cầu gạo thơm và gạo chất lượng cao đang tăng mạnh.

Theo ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), đến giữa tháng 10, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo. Với đà này, sản lượng cả năm 2025 có thể đạt 8 triệu tấn, giúp Việt Nam giữ vững vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, chỉ sau Ấn Độ.

Ngay cả trong giai đoạn Philippines tạm ngừng nhập khẩu, Việt Nam vẫn duy trì sản lượng khoảng 500.000 tấn mỗi tháng. Thành công này nhờ sự chủ động của các doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường và nâng cao chất lượng gạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng quốc tế.

Dù ngắn hạn có thể chịu sức ép về sản lượng, lệnh cấm nhập khẩu của Philippines cũng mở ra cơ hội để gạo Việt Nam tái định vị. Khi các thị trường châu Phi, Trung Đông và Đông Bắc Á ngày càng chuộng gạo chất lượng cao của Việt Nam.

Các chuyên gia nhận định, gạo thơm, gạo hữu cơ và gạo chế biến sâu đang là hướng đi bền vững. Sự nâng cấp về tiêu chuẩn và thương hiệu sẽ giúp gạo Việt không phụ thuộc quá nhiều vào một vài thị trường, đồng thời nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.