Quản lý thị trường sẽ tập trung kiểm tra, xử lý vàng trang sức giả mạo

Nâng tầm chất lượng và thương hiệu vàng Việt Nam

Tại diễn đàn “Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới” do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Hội Mỹ nghệ kim hoàn TP. Hà Nội tổ chức chiều ngày 24/11, ông Nguyễn Đức Lê - Phó Trưởng Phòng nghiệp vụ Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, mạng lưới kinh doanh vàng trang sức của chúng ta rộng nhưng lại rất phân tán. Ngoài các làng nghề truyền thống, các doanh nghiệp có thương hiệu tầm cỡ vẫn có nhiều cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ nằm rải rác khắp nơi.

“Điều này khiến cơ quan quản lý nhà nước không thể thống kê đầy đủ. Việc kinh doanh nhỏ lẻ và phân tán như vậy cũng dẫn đến hệ thống quản trị doanh nghiệp không đồng đều, gây ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Như, cùng một kiểu dáng, cùng một sản phẩm nhưng mỗi nơi bán một giá” - ông Lê cho hay.

Ngoài ra, thời gian vừa qua, theo ông Nguyễn Đức Lê, đối với vàng trang sức, đánh giá chất lượng rất khó, bởi chúng ta không thể phá hủy sản phẩm để giám định chất lượng. Như, với dây chuyền thì có thể tháo một mắt xích, nhưng với sản phẩm hoàn chỉnh thì không thể đục phá. Mặt khác, có những phương pháp hiện đại hơn để giám định, không phải phá mẫu nhưng lực lượng quản lý thị trường không phải lúc nào cũng tiếp cận được công nghệ như vậy.

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Đức Lê, công tác giám sát thị trường cũng không theo kịp sự đa dạng của sản phẩm. Mỗi loại cần phương pháp kiểm định riêng. Trong khi không phải cán bộ quản lý thị trường nào cũng am hiểu nghề kim hoàn để có thể đưa ra phương pháp đánh giá chính xác. Điều đó làm cho việc kiểm tra, xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn. 

Vì vậy, nêu đề xuất với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, theo ông Nguyễn Đức Lê có thể nghiên cứu mô hình thành lập các khu vực kinh doanh vàng tập trung. Ví dụ như một tuyến phố, một hoặc một khu vực thí điểm - nơi 100% cửa hàng vàng trang sức đều tham gia truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Các thiết bị kiểm định, giám định được đặt thường trực, sẵn sàng cho mọi khách hàng kiểm tra ngay tại chỗ sau khi mua sản phẩm.

Đồng thời, ông Nguyễn Đức Lê cho rằng, cần công khai xếp hạng uy tín của từng cửa hàng trong khu vực. Cửa hàng nào uy tín thấp thì phải nỗ lực cải thiện để đạt mức cao hơn. Điều này vừa tạo động lực nâng cao chất lượng sản phẩm, vừa giúp người tiêu dùng có cơ sở lựa chọn đánh giá. "Tiếp đó, cần gắn vàng trang sức với chiến lược phát triển ngành kim hoàn, không chỉ để chống gian lận mà hướng đến việc nâng tầm chất lượng và thương hiệu vàng Việt Nam" - ông Lê nhấn mạnh.

Nếu chúng ta làm được như vậy, theo ông Nguyễn Đức Lê, xuất khẩu vàng trang sức Việt Nam hoàn toàn có thể mở rộng sang cả các thị trường lớn trên thế giới, qua đó hình thành những thương hiệu quốc gia trong lĩnh vực vàng trang sức.

Siết chặt kiểm tra nguồn gốc xuất xứ

Cũng tại diễn đàn, ông Kiều Đình Cảnh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Thị trường Hà Nội - cho biết, ghi nhận thực trạng kinh doanh vàng thời gian qua, từ những hành vi gian lận về tuổi vàng, kinh doanh vàng không có hóa đơn chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ, niêm yết một giá bán một giá, hay lợi dụng chênh lệch giá để đầu cơ, thổi giá. Những hành vi này không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn tiềm ẩn nguy cơ đối với nền kinh tế.

Theo đó, việc từng bước giảm mức độc quyền trong sản xuất và lưu thông vàng miếng, đồng thời nghiên cứu mô hình sàn giao dịch vàng được đánh giá là một bước quan trọng hướng tới thị trường vàng minh bạch và hiện đại hơn. Tuy nhiên, ông Kiều Đình Cảnh cho hay, quá trình tái cấu trúc thị trường được dự báo sẽ kèm theo những biến động mà lực lượng quản lý thị trường cần chủ động nhận diện.

Đó là, nguồn cung ứng vàng sẽ trở nên đa dạng, nhiều doanh nghiệp có thể tham gia sản xuất, nhập khẩu vàng nguyên liệu. Nguy cơ vàng nhập lậu, vàng không đạt chuẩn gia tăng, đặc biệt tại các cửa hàng nhỏ lẻ. Điều này đòi hỏi lực lượng quản lý thị trường phải siết chặt kiểm tra nguồn gốc xuất xứ, hóa đơn chứng từ, tiêu chuẩn, nhãn hiệu, định lượng.

Ngoài ra, theo ông Kiều Đình Cảnh, quá trình mở cửa thị trường, thu hẹp khoảng cách giá trong nước và thế giới có thể tạo ra các đợt sóng ngắn hạn do tâm lý thị trường. Khi đó, các hành vi găm hàng, tăng giá bất hợp lý, đầu cơ lợi dụng chênh lệch sẽ có xu hướng xuất hiện nhiều hơn. Vì vậy, đây là nhóm hành vi lực lượng quản lý thị trường cần tục tập trung xử lý. Đồng thời, việc xây dựng sàn giao dịch vàng trong thời gian tới sẽ giúp giảm các giao dịch ngầm, đặt ra thách thức trong công tác kiểm tra, kiểm soát.

Nhấn mạnh thêm về công tác quản lý thị trường đã đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong yêu cầu các tổ chức, cá nhân kinh doanh tuân thủ pháp luật về niêm yết giá, ghi nhãn hàng hóa, hóa đơn chứng từ, công bố tiêu chuẩn, cũng như đảm bảo nguồn gốc hợp pháp của vàng trang sức, vàng mỹ nghệ.

Tuy nhiên, những khó khăn phát sinh trong quá trình kiểm tra cũng như tính chất hậu kiểm do phải thông báo trước, sự hạn chế trong nhận thức pháp luật của một bộ phận chủ cơ sở, tình trạng trốn tránh kiểm tra hoặc né tránh trong việc thực hiện nghĩa vụ xử phạt cho thấy cần có định hướng hoàn thiện mạnh mẽ hơn trong công tác quản lý thời gian tới.

Bên cạnh đó, bối cảnh thị trường vàng nhiều biến động, một số tổ chức cá nhân lợi dụng tâm lý tích trữ của người dân để trà trộn vàng giả, vàng kém chất lượng, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu… đặt ra yêu cầu siết chặt hoạt động kiểm tra thực chất hơn, không chỉ kiểm tra hồ sơ giấy tờ.

Vì vậy, ông Kiều Đức Cảnh nhấn mạnh thêm, định hướng và hoàn thiện công tác quản lý thị trường vàng tại Hà Nội sẽ giữ vai trò then chốt. Trước hết, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng rõ ràng, phù hợp thực tiễn để các cơ sở kinh doanh dễ tuân thủ. Đồng thời, lực lượng quản lý thị trường cần tăng cường đào tạo chuyên môn, trang bị kiến thức nhận diện và kỹ năng kiểm định, giám định, nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát.

“Với tinh thần đó, lực lượng quản lý thị trường sẽ chủ động nắm bắt diễn biến thị trường, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, tập trung vào các sản phẩm giả mạo vàng trang sức nhãn hiệu nổi tiếng. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật; phối hợp với các cơ quan chức năng trong kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận” - ông Nguyễn Đình Cảnh nêu.

Ông Kiều Đình Cảnh nhấn mạnh, trên cơ sở thực tiễn, lực lượng quản lý thị trường sẽ không ngừng tham mưu, đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm xây dựng thị trường vàng minh bạch, ổn định và bền vững.