Đẩy mạnh đầu tư sầu riêng, củng cố trụ cột trái cây

Bên cạnh nguồn doanh thu cốt lõi từ chuối, Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL; HoSE: HAG) đang tăng tốc đầu tư vào mảng sầu riêng, một lĩnh vực đã được triển khai từ năm 2018 và ngày càng trở thành trụ cột chiến lược của doanh nghiệp.

Việc phát triển mảng này được hỗ trợ đáng kể bởi mối quan hệ lâu năm của HAG trong lĩnh vực bóng đá, đặc biệt là với HLV Kiatisuk Senamuang, hay còn gọi là “Zico Thái”. Nhờ đó, doanh nghiệp thuận lợi tiếp cận công nghệ canh tác sầu riêng tiên tiến cùng nguồn giống chất lượng cao từ Thái Lan như Monthong và Musang King.

Hiện HAGL đang duy trì 8 đến 10 kỹ sư nông nghiệp người Thái làm việc toàn thời gian tại các nông trường, với mức lương từ 3.000 đến 5.000 USD mỗi tháng để giám sát và chuẩn hóa toàn bộ quy trình canh tác. Song song với đó, doanh nghiệp cũng cử các quản lý cấp cao sang Thái Lan học tập, nhằm hướng tới tự chủ công nghệ và chuẩn hóa mô hình quản trị nông nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế.

Không chỉ tập trung vào kỹ thuật canh tác, HAG còn theo đuổi một chiến lược đầu ra khác biệt khi đẩy mạnh đầu tư vào chế biến và cấp đông. Việc này giúp sản phẩm bảo quản được quanh năm và mở ra cơ hội bán trái vụ, đặc biệt vào thời điểm Tết Âm lịch khi nguồn cung khan hiếm.

Theo tính toán của doanh nghiệp, giá bán sầu riêng cấp đông trong giai đoạn này có thể cao hơn tới 50% so với chính vụ. Để phục vụ chiến lược dài hạn, HAGL đã đầu tư hệ thống kho lạnh có diện tích 20.000 m² cùng 3 nhà máy chế biến đặt tại Việt Nam và Lào.

Về quy mô vùng trồng, HAGL hiện sở hữu 2.140 ha sầu riêng và có kế hoạch mở rộng thêm 1.000 ha trong giai đoạn 2026-2027, nâng tổng diện tích lên 3.140 ha. Trong số này, khoảng 1.600 ha được trồng tại Lào, vừa giúp doanh nghiệp tận dụng quỹ đất lớn vừa tránh được các rào cản kỹ thuật đang siết chặt tại Việt Nam.

Kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy hiệu quả bước đầu của chiến lược cây ăn trái. Doanh thu thuần của HAGL đạt hơn 5.600 tỷ đồng, tăng 33% so với cùng kỳ. Riêng mảng trái cây gồm chuối và sầu riêng đóng góp gần 4.408 tỷ đồng, chiếm khoảng 80% tổng doanh thu.

Sản lượng sầu riêng tăng vọt, từ 442 tấn trong năm 2023 lên 3.174 tấn năm 2024 và đạt 3.824 tấn chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, phản ánh rõ năng lực khai thác vùng trồng và hệ thống chế biến đang từng bước hoàn thiện.

Sầu riêng Việt “vấp” rào cản Cadimi, xuất khẩu giảm 69%, HAG xoay trục sang Lào

Tuy nhiên, sự phát triển của ngành sầu riêng nói chung và HAGL nói riêng vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro, đặc biệt là các rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu khiến một số lô hàng bị ách tắc.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, từ đầu năm 2025, nhiều thị trường đã tăng cường kiểm tra 100% lô hàng liên quan đến tồn dư kim loại nặng như Cadimi và các chất cấm, khiến xuất khẩu sầu riêng trong 2 tháng đầu năm giảm tới 69,4% so với cùng kỳ.

Trước thách thức này, Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức cho biết HAG đã chủ động phân bổ 80% diện tích trồng tại Lào - nơi chưa chịu kiểm soát quá ngặt nghèo và 20% diện tích tại Việt Nam đạt chuẩn GlobalGAP, qua đó giảm thiểu rủi ro kiểm định và duy trì nguồn cung ổn định.

Dù gặp khó khăn về kỹ thuật kiểm dịch, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam vẫn ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ trong năm 2025. Trong 9 tháng, kim ngạch đạt gần 2,77 tỷ USD; riêng tháng 9 đạt 972 triệu USD, tăng 44,6% so với cùng kỳ và lập kỷ lục mới theo tháng. Điều này cho thấy nhu cầu từ thị trường Trung Quốc vẫn rất lớn, tạo dư địa tăng trưởng dài hạn cho các doanh nghiệp.

Dẫu vậy, cạnh tranh trên thị trường quốc tế ngày càng gay gắt. Thái Lan - quốc gia có truyền thống xuất khẩu lâu đời sở hữu lợi thế về sản lượng ổn định và độ chấp nhận cao tại thị trường Trung Quốc.

Malaysia cũng nổi lên với giống Musang King cao cấp, nhắm vào phân khúc người tiêu dùng có thu nhập cao. Trong bối cảnh đó, dù HAGL có lợi thế về mô hình sản xuất khép kín từ canh tác đến chế biến và bảo quản, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với bài toán chi phí vận hành kho lạnh, tối ưu logistics và cạnh tranh về giá bán quốc tế.