Bước tiến mới trong chiến lược răn đe hiện đại

Trong khuôn khổ chương trình hiện đại hóa lực lượng hạt nhân và răn đe thông thường, Pháp đang triển khai dự án tên lửa MBT (Missile Balistique Terrestre – tên lửa đạn đạo đất liền), một trong những công trình công nghệ quốc phòng đáng chú ý nhất châu Âu thập niên này. Dự án do ArianeGroup (liên doanh giữa Airbus và Safran) chủ trì, hướng đến mục tiêu phát triển loại tên lửa có tầm bắn trên 2.000km, độ cao quỹ đạo vượt 1.000km và khả năng đạt tốc độ siêu vượt âm (Mach 5 trở lên).

Không chỉ là sự kế thừa của dòng M51 đang trang bị cho tàu ngầm chiến lược, MBT còn được xem là công cụ răn đe phi hạt nhân hiệu quả, bổ sung cho năng lực tấn công tầm xa của NATO. Theo thiết kế, tầm bắn của MBT có thể đạt 3.000km, vượt xa yêu cầu tối thiểu và đủ sức tấn công các mục tiêu chiến lược sâu trong lãnh thổ đối phương mà không cần triển khai gần biên giới.

Khác với nhiều hệ thống tên lửa chỉ phục vụ mục đích quân sự, MBT còn được thiết kế mang tính “lai” – kết hợp giữa công nghệ ICBM (tên lửa đạn đạo liên lục địa) và phương tiện phóng vũ trụ, giúp tận dụng kinh nghiệm sẵn có từ dòng phóng Ariane. Với chiều dài khoảng 10–12 mét, đường kính 1,5–2 mét, trọng lượng phóng 20–30 tấn, MBT đủ cơ động để triển khai từ bệ phóng mặt đất, xe di động hoặc nền tảng hải quân.

Điểm nổi bật nhất của MBT là quỹ đạo bay ngoài khí quyển (exo-atmospheric) vượt 1.000km giúp giảm nguy cơ bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng thủ như Patriot hay S-400. Trong giai đoạn tái nhập, tên lửa đạt tốc độ siêu vượt âm, tăng khả năng xuyên phá và hạn chế rủi ro phát hiện sớm.

MBT có thể mang đầu đạn thông thường hoặc hạt nhân chiến thuật, hỗ trợ MIRV (Multiple Independently Targetable Re-entry Vehicles) – tức nhiều đầu đạn tái nhập độc lập, cho phép tấn công đồng thời nhiều mục tiêu. Tải trọng thiết kế từ 1–2 tấn, đủ linh hoạt để thích ứng với các nhiệm vụ tấn công chiến thuật hoặc chiến lược.

Công nghệ lõi và hướng đi chiến lược của tên lửa MBT

Bước đột phá của tên lửa MBT nằm ở khả năng tàng hình, chính xác và cơ động cao. Pháp đã ứng dụng vật liệu composite carbon tiên tiến để giảm trọng lượng và tăng khả năng chịu nhiệt, đặc biệt trong giai đoạn tái nhập khí quyển, khi nhiệt độ có thể vượt 2.000°C.

Bề mặt tên lửa được phủ vật liệu hấp thụ radar (RAM – Radar Absorbent Material) kết hợp thiết kế khí động học tàng hình, giúp giảm đáng kể tiết diện phản xạ radar (RCS). Cách tiếp cận này khác với xu hướng tăng tốc độ cực đại như các mẫu Nga hay Trung Quốc, thay vào đó, MBT ưu tiên độ chính xác và khả năng sống sót trong môi trường bị phòng thủ dày đặc.

Về động cơ, MBT sử dụng nhiên liệu rắn đa tầng (solid-propellant multi-stage) với khả năng khởi động nhanh dưới 1 phút, phù hợp cho phản ứng khẩn cấp. Công nghệ điều hướng vector lực đẩy (TVC – Thrust Vector Control) cho phép điều chỉnh hướng bay linh hoạt trong giai đoạn tăng tốc và tái nhập, tăng khả năng tránh tên lửa đánh chặn.

Hệ thống dẫn đường (Guidance) kết hợp đơn vị đo quán tính IMU và định vị vệ tinh (GPS/EGNOS châu Âu), đạt độ sai lệch vòng tròn CEP dưới 10 mét, cao hơn đáng kể so với các thế hệ cũ. Ở giai đoạn cuối, MBT có thể sử dụng seeker hồng ngoại (IR) hoặc radar chủ động để tấn công mục tiêu di động, bao gồm cơ sở quân sự hoặc hạ tầng trọng yếu.

So sánh với Oreshnik của Nga (tầm 3.000–5.500km, tốc độ Mach 10+), MBT của Pháp tập trung vào tính chính xác và tích hợp mạng lưới vũ khí đa tầng hơn là tốc độ thuần túy. MBT có khả năng kết nối với các chương trình ELSA (European Long-Range Strike Approach) và PEM FLP-T của Pháp, tạo thành mạng tấn công kết hợp giữa tên lửa đạn đạo và hành trình, phục vụ chiến lược răn đe linh hoạt trong thập niên 2030.

Ngoài ra, MBT còn có tiềm năng xuất hiện trong phiên bản hải quân hóa, triển khai từ tàu ngầm hoặc tàu chiến, mở rộng phạm vi tác chiến ra toàn khu vực Đại Tây Dương.

Theo Tổng cục Vũ khí Pháp (DGA), dự án được khởi xướng năm 2022 và đã hoàn tất giai đoạn thiết kế sơ bộ vào năm 2024. Thử nghiệm nguyên mẫu dự kiến diễn ra năm 2026, tập trung vào quỹ đạo cao và khả năng siêu vượt âm. Nếu đúng tiến độ, tên lửa MBT sẽ đạt năng lực hoạt động ban đầu (IOC) vào năm 2030, trở thành một trong những biểu tượng công nghệ mới của ngành quốc phòng Pháp.