Sau khoảng 5 năm đi làm, nhiều người trẻ bắt đầu nghĩ nghiêm túc đến việc sở hữu căn nhà đầu tiên. Nhưng giữa bối cảnh giá bất động sản tăng nhanh, thu nhập chỉ nhích nhẹ qua từng năm, câu hỏi “làm sao để mua được nhà” trở thành bài toán khó của thế hệ 9x và 10x. Câu trả lời không nằm ở việc kiếm được bao nhiêu, mà ở cách quản lý đồng tiền và xây dựng chiến lược tài chính cá nhân hợp lý trong giai đoạn 5 năm đầu tiên của sự nghiệp.
Theo khảo sát, giá căn hộ trung cấp tại Hà Nội và TP.HCM hiện dao động 2–3 tỷ đồng, tăng khoảng 35–40% so với năm 2020. Trong khi đó, mức thu nhập phổ biến của người trẻ từ 25 đến 30 tuổi chỉ tăng trung bình 7–8%/năm, hiện quanh mức 18–25 triệu đồng mỗi tháng. Với tốc độ này, nếu không có kế hoạch tài chính cụ thể, khoảng cách giữa khả năng chi trả và giá nhà sẽ ngày càng xa. Một người tiết kiệm đều 20% thu nhập, tương đương 4–5 triệu đồng mỗi tháng, sẽ cần ít nhất 7 năm mới tích đủ 400 triệu đồng, tương đương 20% giá trị căn hộ hai tỷ đồng, chưa tính lạm phát và chi phí phát sinh.
Chiến lược tài chính vì thế cần bắt đầu ngay từ năm đầu tiên đi làm. Việc đầu tiên là ổn định dòng tiền và xây dựng quỹ dự phòng tương đương sáu tháng chi tiêu để tránh rủi ro và không phải vay mượn khi có biến cố. Tiếp theo là quản lý chi tiêu theo tỷ lệ 50–30–20, trong đó ít nhất 20% thu nhập nên dành cho tiết kiệm và đầu tư. Khoản tiền này không nên để “nằm im” mà nên gửi kỳ hạn ngắn hoặc đầu tư vào các sản phẩm tài chính an toàn như chứng chỉ tiền gửi, quỹ trái phiếu, nhằm vừa sinh lời nhẹ vừa duy trì tính thanh khoản. Mục tiêu của hai năm đầu tiên là hình thành thói quen tích lũy đều đặn và tạo ra số vốn đầu tiên tương đương 15–20% giá trị căn hộ mong muốn.
Khi đã có nền tảng tài chính, bước sang giai đoạn tăng tốc, thường là năm thứ ba và thứ tư, người trẻ cần tìm cách để đồng tiền sinh lời nhanh hơn tốc độ tăng giá nhà. Thay vì chỉ tiết kiệm, có thể phân bổ một phần vốn vào các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn như quỹ mở, ETF, cổ phiếu chia cổ tức hoặc vàng tích sản. Mục tiêu của giai đoạn này không phải là đầu cơ ngắn hạn mà là tăng giá trị vốn gốc ổn định, đạt lợi suất trung bình khoảng 8–10% mỗi năm. Nếu duy trì được tỷ lệ này, thời gian tích lũy có thể rút ngắn một đến hai năm so với việc chỉ gửi tiết kiệm truyền thống. Bên cạnh đó, việc theo dõi biến động lãi suất và thị trường bất động sản giúp người mua chủ động hơn khi thời cơ đến. Khi lãi vay hạ và thị trường chững lại, đó thường là giai đoạn phù hợp để bắt đầu “gom vốn” và chuẩn bị kế hoạch mua nhà.
Sau khoảng năm năm, khi đã tích lũy được khoảng 30% giá trị căn hộ, người mua có thể cân nhắc phương án vay mua. Với căn hộ hai tỷ đồng, vốn tự có 600 triệu, vay 1,4 tỷ trong 20 năm với lãi suất khoảng 9%/năm, khoản trả hàng tháng sẽ vào khoảng 13 triệu đồng. Để an toàn, tỷ lệ trả nợ không nên vượt 40% thu nhập hàng tháng, tương đương mức lương từ 30–35 triệu đồng. Ngoài ra, cần duy trì quỹ dự phòng ít nhất ba tháng trả nợ, nhằm tránh rủi ro trong trường hợp mất việc hoặc giảm thu nhập. Thị trường bất động sản hiện được dự báo ổn định trong giai đoạn 2025–2026, giá tăng chậm, thanh khoản thấp, tạo cơ hội cho người mua ở thật khi không chịu áp lực cạnh tranh cao. Nhiều chủ đầu tư cũng đang tung các gói hỗ trợ lãi suất, kéo chi phí vay mua nhà về mức dễ chịu hơn so với giai đoạn cao điểm 2022–2023.
Các chuyên gia tài chính cho rằng việc mua được nhà sau năm năm đi làm không phải là kết quả của thu nhập cao, mà của kỷ luật tài chính. Người có kế hoạch rõ ràng, biết tiết kiệm đều, đầu tư hợp lý và chọn thời điểm phù hợp sẽ về đích sớm hơn những người chỉ chờ có đủ tiền.
Thực tế cho thấy, những người mua được nhà ở tuổi 30 không nhất thiết có thu nhập vượt trội, mà họ bắt đầu sớm hơn. Năm năm là khoảng thời gian đủ dài để hình thành nền tảng tài chính, tích lũy vốn và rèn luyện tư duy đầu tư. Với sự chuẩn bị bài bản, mục tiêu sở hữu căn nhà đầu tiên không còn là giấc mơ xa vời.
