Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ - hạt nhân hạ tầng trong kế hoạch tăng trưởng 8%

Sáng 22/6, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị trực tuyến “3 trong 1” với 63 tỉnh, thành: Thúc đẩy xóa nhà tạm, tháo gỡ vướng mắc các dự án giao thông trọng điểm và đẩy nhanh giải ngân đầu tư công năm 2025. Trong gần bốn giờ thảo luận, từ việc kiên cố hóa 170.000 căn nhà dột nát ở nông thôn tới áp lực giải ngân hơn 870.000 tỷ đồng vốn đầu tư công. Một trong những dự án nhận chỉ đạo khẩn trương nhất chính là Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.

Theo Nghị quyết Đại hội XIII, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP tối thiểu 8% năm 2025, mở đường cho giai đoạn bứt tốc hai con số kể từ 2026 – mốc quan trọng hướng tới kỷ niệm tròn 100 năm thành lập nước vào 2045. Để đạt tầm cao đó, Thủ tướng nhấn mạnh “phải có những mũi đột phá hạ tầng quy mô khu vực, đủ sức kéo chuỗi cung – cầu toàn miền Nam”. Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được phê duyệt chủ trương đầu tư ngày 16/1/2025, chính là một trong những mũi nhọn ấy.

Dự án tọa lạc tại cửa sông Soài Rạp – ngả đổ ra Biển Đông gần nhất của hệ thống sông Sài Gòn – Đồng Nai. Quy hoạch chi tiết do UBND TP.HCM trình Chính phủ xác định cảng có năng lực tiếp nhận tàu container 24.000 TEU (tàu siêu lớn thế hệ mới), công suất giai đoạn I đạt 4,8 triệu TEU/năm và có thể mở rộng lên 15 triệu TEU vào 2040. Tổng chiều dài cầu bến gần 7 km, độ sâu luồng -15 m, đủ điều kiện đón tàu xuyên Thái Bình Dương mà hệ thống cảng hiện hữu trên sông Cái Mép – Thị Vải chưa thể đảm đương trọn vẹn.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho biết địa phương đã hoàn thành khảo sát địa chất, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và hoàn thiện hồ sơ giao đất đợt I cho nhà đầu tư (liên danh doanh nghiệp quốc tế và Tổng công ty Hàng hải Việt Nam). “Vướng mắc lớn nhất hiện nay là thủ tục giải phóng 270 ha nuôi nghêu tại xã Thạnh An. Thành phố cam kết hoàn tất trong quý IV để khởi công đúng hạn 31/12”, ông Nên khẳng định.

Hai tuyến cao tốc Bến Lức – Long Thành và TP.HCM – Mộc Bài dự kiến hoàn thành năm 2026 sẽ kết nối trực tiếp Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ với mạng lưới logistics vùng Đông – Tây Nam Bộ. Theo tính toán của Viện Kinh tế logistics, khi cảng đi vào vận hành, chi phí vận tải container đi Mỹ và EU sẽ tiết kiệm bình quân 150 USD/TEU so với hiện nay, do không phải trung chuyển tại Singapore hay Klang (Malaysia). “Một cảng cửa ngõ nước sâu đặt ở Cần Giờ sẽ rút ngắn hành trình lên tới 36 giờ cho tàu mẹ. Đó là lợi thế cạnh tranh vàng”, chuyên gia cảng biển Nguyễn Tấn Việt (ĐH Giao thông Vận tải TP.HCM) phân tích.

Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ sẽ thu hút dòng vốn FDI mới

Ở góc độ kinh tế, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được kỳ vọng tạo thêm 170.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp, đóng góp khoảng 6 – 8 tỷ USD/năm cho GDP khi đạt công suất thiết kế. Ông Lê Duy Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam – đánh giá hệ sinh thái dịch vụ hậu cần (kho bãi, lạnh, IT định vị, bảo hiểm hàng hải) “sẽ dịch chuyển về phía Nam sông Sài Gòn”, kéo theo dòng vốn FDI mới trong lĩnh vực chế biến, lắp ráp điện tử và dệt may xuất khẩu.

Không chỉ kinh tế, dự án còn mở ra không gian phát triển mới cho huyện đảo Cần Giờ. Quy hoạch đô thị vệ tinh 770 ha dọc trục đường Rừng Sác đã được TP.HCM phê duyệt, hướng tới mô hình đô thị – du lịch sinh thái kết hợp dịch vụ logistics biển. Theo ông Lưu Đức Ninh – Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP.HCM, Thành phố yêu cầu mọi hạng mục kè bờ, bãi đỗ, nhà máy điện phải tuân thủ tiêu chí phát thải thấp và không xâm lấn khu Ramsar rừng ngập mặn.

Thách thức lớn nhất còn lại là tiến độ và kịch bản huy động vốn gần 6 tỷ USD cho giai đoạn 2025-2030. Song Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhận định, bài học thành công của cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành hay 1.200 MW điện gió ngoài khơi Bình Thuận “đã chứng minh chúng ta đủ năng lực tháo gỡ nút thắt thể chế, vốn và công nghệ nếu quyết tâm chính trị đủ cao”.

Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ không chỉ là dự án hạ tầng đơn thuần, mà còn là biểu tượng cam kết bứt phá của Việt Nam trên bản đồ logistics toàn cầu. Thành công của dự án sẽ định vị TP.HCM thành “gateway port” mới của chuỗi cung ứng châu Á – Thái Bình Dương, mở rộng dư địa tăng trưởng cho cả vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long trong nhiều thập kỷ tới.