Ngày 21/6/2025, Bộ Thương mại, Đầu tư và Công nghiệp Malaysia (MITI) công bố kết luận rà soát thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng thép cán nguội hoặc thép không hợp kim có chiều rộng trên 1.300 mm nhập khẩu từ bốn quốc gia: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam. Theo đó, Malaysia tiếp tục áp thuế với Trung Quốc và Nhật Bản, trong khi dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa có xuất xứ hoặc được xuất khẩu từ Việt Nam và Hàn Quốc. Quyết định có hiệu lực từ ngày 23/6/2025.

Đây là bước ngoặt đáng chú ý sau thời gian thép Việt bị đặt dưới vòng kiểm soát thương mại tại một trong những thị trường quan trọng ở Đông Nam Á. Theo thông báo từ MITI, ba doanh nghiệp Trung Quốc gồm Angang, Maanshan và Shougang Jingtang sẽ tiếp tục chịu mức thuế từ 4,82% đến 8,74%. Các nhà sản xuất khác từ Trung Quốc bị áp mức thuế 26,38%, trong khi Nhật Bản phải đối mặt với mức thuế 26,39% áp dụng chung cho tất cả các đơn vị. Các mức thuế này có hiệu lực trong vòng 5 năm, kéo dài đến ngày 22/6/2030.

Việt Nam và Hàn Quốc là hai quốc gia duy nhất được gỡ bỏ thuế, sau khi cơ quan chức năng Malaysia kết luận không có bằng chứng cho thấy các doanh nghiệp xuất khẩu của hai nước gây thiệt hại cho ngành thép nội địa.

Quyết định của MITI là kết quả của quá trình rà soát hành chính được khởi xướng ngày 24/12/2024 theo đơn đề nghị của Mycron Steel CRC Sdn. Bhd. – doanh nghiệp đại diện ngành thép Malaysia. Quá trình này nhằm xem xét khả năng gia hạn các biện pháp phòng vệ thương mại đã được áp dụng từ năm 2015 và gia hạn vào năm 2020. Đối tượng rà soát là sản phẩm thép cán nguội không hợp kim có chiều rộng lớn hơn 1.300 mm, không bao gồm các sản phẩm đặc thù như thép lá đen dùng để tráng thiếc, thép dùng trong ngành ô tô và tấm tản nhiệt cho máy biến áp.

Việc dỡ bỏ thuế được đánh giá là tín hiệu tích cực cho ngành thép Việt Nam, trong bối cảnh xuất khẩu sang các thị trường truyền thống gặp nhiều cạnh tranh.

Việc Malaysia dỡ bỏ thuế chống bán phá giá với sản phẩm thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam càng trở nên có ý nghĩa đặc biệt khi xét đến năng lực sản xuất trong nước. Hiện nay, chỉ có hai doanh nghiệp tại Việt Nam đủ năng lực sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC) – nguyên liệu đầu vào thiết yếu để cán nguội – đó là Tập đoàn Hòa Phát và Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Được biết, Hòa Phát hiện là nhà sản xuất thép hàng đầu tại Việt Nam với năng lực cung ứng sản phẩm cán nguội đạt hàng trăm nghìn tấn mỗi năm. Trong khi đó, Formosa Hà Tĩnh – doanh nghiệp FDI lớn nhất trong lĩnh vực luyện kim, sở hữu chuỗi sản xuất khép kín từ luyện gang, luyện thép đến cán nguội, phục vụ cả thị trường nội địa và xuất khẩu.

Trước đây, mức thuế chống bán phá giá từng khiến doanh nghiệp Việt gặp khó khăn về giá khi cạnh tranh tại Malaysia. Nay, với việc xóa bỏ thuế, các lô hàng thép cán nguội có thể tiếp cận thị trường này với giá thành cạnh tranh hơn, đồng thời rút ngắn quy trình thủ tục hải quan và logistics.

Từ góc nhìn pháp lý, quyết định của Malaysia phù hợp với các nguyên tắc của Hiệp định chống bán phá giá thuộc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Đạo luật Thuế chống trợ cấp và chống bán phá giá của nước này ban hành từ năm 1993. Việc Malaysia công nhận rằng các doanh nghiệp Việt Nam không có hành vi phá giá là một sự khẳng định tích cực đối với uy tín và năng lực cạnh tranh của ngành thép trong nước.

Về triển vọng, giới phân tích cho rằng khi Trung Quốc và Nhật Bản – hai cường quốc thép vẫn bị áp thuế cao, thép Việt Nam sẽ có lợi thế rõ rệt về giá và thủ tục nhập khẩu. Khoảng trống thị phần tại Malaysia, từ chỗ là sân chơi quen thuộc của các nhà sản xuất lớn, giờ đây đang mở ra cơ hội hiện diện sâu hơn cho doanh nghiệp Việt Nam. Nếu tận dụng tốt thời điểm này, ngành thép Việt có thể gia tăng xuất khẩu không chỉ tại Malaysia mà còn lan sang các thị trường lân cận như Indonesia, Philippines và Thái Lan.

Trong bối cảnh toàn ngành vẫn đang đối mặt với khó khăn về giá đầu ra và chi phí tài chính, thì việc “gỡ rào” từ Malaysia được xem như một cú hích đáng kể, giúp doanh nghiệp giải tỏa áp lực tồn kho và duy trì nhịp sản xuất ổn định. Với nền tảng công nghệ và năng lực sản xuất đã được kiểm chứng, Hòa Phát và Formosa hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng vào chu kỳ tăng trưởng mới.