Nhóm doanh nghiệp vay USD chịu tác động mạnh
Tỷ giá USD/VND leo thang trong suốt thời gian qua đang tạo ra một vòng xoáy kép, vừa âm ỉ vừa trực diện, quét qua cấu trúc tài chính và kết quả kinh doanh của hàng loạt doanh nghiệp Việt. Trong bối cảnh đồng bạc xanh tăng 3,1% so với đầu năm, gánh nặng chênh lệch tỷ giá lập tức dội thẳng vào những doanh nghiệp đang mang khoản nợ lớn bằng ngoại tệ.
Theo đó, nhóm doanh nghiệp nặng nghĩa vụ vay USD, đặc biệt trong các ngành bất động sản, hàng không, đa ngành hoặc sử dụng thiết bị nhập khẩu giá trị lớn, trở thành những cái tên chịu tác động rõ rệt nhất. Báo cáo mới đây của Công ty cổ phần chứng khoán Mirae Asset (MASVN), cho thấy, biến động 3,1% của tỷ giá có thể bào mòn trực tiếp lợi nhuận của các tập đoàn đang gánh lượng vay ngoại tệ lớn.
Đơn cử, các doanh nghiệp bất động sản như: Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Novaland), Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển bất động sản An Gia, Công ty cổ phần Phát triển bất động sản Phát Đạt,… vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn tín dụng ngoại tệ đều đối mặt áp lực sụt giảm lợi nhuận khi khoản vay USD phình to về giá trị quy đổi. MASVN nhấn mạnh, sự khác biệt về cấu trúc tài sản, nguồn thu ngoại tệ, thời điểm ghi nhận có thể khiến mức tác động giữa các doanh nghiệp khác nhau, nhưng xu hướng chung vẫn là “tỷ giá nhích, lợi nhuận giảm”.
Không chỉ vay USD, nhóm doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu bằng ngoại tệ cũng đang gánh cú đúp chi phí. Ông Nguyễn Quốc Thắng, chủ một doanh nghiệp nhựa tại Hà Nội, thừa nhận, giá nhập khẩu tăng mạnh trong khi sức mua trong nước chưa hồi phục rõ, khiến việc định giá bán trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Các chuyên gia của MASVN cũng dự báo, một loạt doanh nghiệp như Công ty cổ phần Đông Hải Bến Tre, Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam,… sẽ phải đối mặt áp lực giảm lợi nhuận trước thuế do chi phí đầu vào tăng theo đà tỷ giá.
Ở khối hàng không, mức độ nhạy cảm càng lớn hơn bởi cấu trúc chi phí phụ thuộc nhiều vào thuê, mua máy bay bằng USD. Chuyên gia Hoàng Huy - CFA của Maybank Investment Bank (MSVN) ước tính, biên lợi nhuận của một số doanh nghiệp thuộc lĩnh vực này có thể giảm tới 5% khi VND mất giá.
Đồng bạc xanh tăng 3,1% so với đầu năm. Ảnh: Tuấn Nguyễn
“Cú hích” lợi nhuận cho doanh nghiệp xuất khẩu
Trong khi nhóm vay USD oằn mình gánh lỗ tỷ giá, các doanh nghiệp xuất khẩu lại bước vào giai đoạn được tiếp thêm lực. Đó là chiều sáng của bức tranh, khi nguồn thu ngoại tệ được quy đổi với giá trị cao hơn, tạo dư địa cải thiện biên lợi nhuận mà không cần thay đổi cấu trúc hoạt động.
Ông Bùi Tiến Vinh, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dược liệu và Thực phẩm Việt Nam, chia sẻ khá thẳng thắn: Khi USD tăng giá, doanh nghiệp xuất khẩu “được hưởng lợi trong ngắn hạn”. Dòng tiền thu về quy đổi sang VND cao hơn, tạo dư địa tích lũy và cải thiện tỷ suất sinh lời. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rủi ro trung và dài hạn vì chi phí máy móc, thiết bị và nguyên liệu nhập khẩu có thể tăng theo, đòi hỏi doanh nghiệp phải xem xét kỹ lưỡng bài toán giá bán và thị trường.
Trong nhóm ngành xuất khẩu chủ lực, dệt may, thủy sản, giày dép, điện tử, nông sản, gỗ, cao su là những lĩnh vực hưởng lợi rõ nét. MASVN chỉ ra hàng loạt con số cho thấy tác động tích cực từ tỷ giá: Công ty cổ phần Công nghiệp Cao su Miền Nam có thể thu lợi tương đương gần 80% lợi nhuận trước thuế 2024 từ mức tăng 3,1% của tỷ giá USD/VND. Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG và Công ty cổ phần Sợi Thế Kỷ có thể ghi nhận lợi nhuận bổ sung tương ứng 57% và 62% lợi nhuận trước thuế.
Ngành thủy sản, với đặc thù doanh thu xuất khẩu lớn, chi phí nội địa chiếm phần lớn, nợ vay USD không đáng kể được chuyên gia đánh giá là nhóm hưởng lợi mạnh nhất. Các doanh nghiệp như Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn có khả năng cải thiện biên lợi nhuận đáng kể khi VND yếu đi.
Ở lĩnh vực công nghệ thông tin, Tập đoàn FPT doanh nghiệp có doanh thu quốc tế chiếm hơn 50% duy trì trạng thái tích cực nhờ đa tiền tệ và giảm mạnh tỷ lệ nợ ngoại tệ, kèm khả năng sử dụng phái sinh thường xuyên từ 50-100%.
Có thể thấy, tỷ giá USD/VND tăng không đơn thuần là áp lực, mà còn là cơ hội cho những doanh nghiệp có doanh thu ngoại tệ, ít phụ thuộc vào nhập khẩu và nợ vay USD, đồng thời sở hữu năng lực quản trị rủi ro tốt.
Các tổ chức quốc tế và chuyên gia tài chính đều chung nhận định, tỷ giá USD/VND nhiều khả năng duy trì ở mức cao trong thời điểm cuối năm. Bộ phận nghiên cứu của UOB đánh giá VND là đồng tiền mất giá mạnh thứ hai tại châu Á trong 9 tháng đầu năm, giảm 3,55% so với USD. Dù DXY có xu hướng hạ nhiệt, VND vẫn phản ứng chậm, bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trong nước và lịch trình cắt giảm lãi suất của Fed.
UOB giữ dự báo tỷ giá USD/VND lần lượt ở mức 26.400 (Qúy 4/2025), 26.300 (Qúy 1/2026), 26.200 (Qúy 2/2026), 26.100 (Quý 3/2026). Trong khi đó, Standard Chartered dự báo tỷ giá 26.300 cho năm 2025 và 26.750 cho 2026.
Tuy nhiên, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh cảnh báo áp lực tỷ giá cuối năm vẫn lớn do yếu tố mùa vụ nhập khẩu và động thái Kho bạc Nhà nước mua vào tới 1 tỷ USD trong thời gian ngắn, tạo thêm sức ép lên nguồn cung ngoại tệ.
Trong khi đó, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cho rằng, dù thương mại xuất siêu gần 20 tỷ USD và FDI giải ngân tăng 8,8%, nhưng cán cân vốn, tài chính vẫn thâm hụt, cộng với áp lực trả nợ nước ngoài khiến tỷ giá khó hạ nhanh. Ông dự báo tỷ giá cả năm tăng khoảng 4% so với đầu năm.
Trong vòng xoáy tỷ giá hiện tại, bức tranh doanh nghiệp Việt rõ ràng đang tách thành hai cực bên vay nặng gánh còn bên xuất khẩu rộng đường. Tỷ giá USD tăng không chỉ là câu chuyện tài chính, mà là phép thử về sức khỏe doanh nghiệp, năng lực quản trị và khả năng thích ứng trước biến động. Nếu bên vay phải siết chặt chiến lược tài chính và tái cơ cấu rủi ro, thì bên xuất khẩu cần tận dụng cơ hội nhưng không quên những biến số chi phí có thể tăng trong tương lai.
Ngày 27/11, tỷ giá trung tâm VND với đồng USD tại Ngân hàng Nhà nước ở mức 25.152 VND/USD, tăng 6 VND so với phiên giao dịch trước. Tỷ giá tham khảo tại Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước mua vào - bán ra hiện ở mức: 23.939 VND/USD - 26.353 VND/USD.
