Mới khai thác được hơn 238.000 tấn vàng

Tổng lượng vàng mà Trái đất đang nắm giữ là điều khiến giới khoa học và công chúng không khỏi tò mò. Một sự thật bất ngờ đã được hé lộ: 99% lượng vàng của hành tinh này có thể đang nằm sâu trong lõi Trái đất, tại độ sâu mà con người hoàn toàn không thể tiếp cận.

Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), khoảng 206.000 tấn vàng đã được khai thác từ các mỏ đá và lòng sông trên toàn cầu trong suốt lịch sử.

Trong khi đó, Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) đưa ra con số cao hơn, ước tính khoảng 238.391 tấn vàng đã được đưa lên mặt đất. Toàn bộ lượng vàng này nếu gom lại sẽ vừa vặn nằm gọn trong một khối lập phương có cạnh khoảng 22 mét.

Cũng theo WGC, khoảng 45% vàng đang tồn tại được sử dụng để chế tác trang sức. 22% được lưu giữ dưới dạng vàng thỏi và tiền xu, 17% đang nằm tại các ngân hàng trung ương.

Ngoài ra, USGS ước tính còn khoảng 70.550 tấn vàng đang nằm trong các mỏ có tiềm năng khai thác kinh tế. Nga, Úc và Nam Phi là 3 quốc gia sở hữu trữ lượng vàng chưa khai thác lớn nhất.

Tuy nhiên, trong năm 2024, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu thế giới về sản lượng vàng khai thác và cung ứng ra thị trường.

Theo số liệu từ WGC và công ty tư vấn Metals Focus, trữ lượng vàng toàn cầu hiện đạt khoảng 60.370 tấn, trong khi tài nguyên vàng ước tính vào khoảng 145.626 tấn.

99% vàng của Trái đất nằm sâu trong lõi và con người chưa thể chạm tới

Dù lượng vàng đã khai thác không nhỏ, phần lớn trữ lượng vàng thực sự lại không nằm tại các mỏ hiện hữu. Theo Đại học California, Berkeley, phần lớn vàng tồn tại rải rác dưới dạng hạt nhỏ trong nước biển và đá lửa, với nồng độ trung bình khoảng 4 phần tỷ trong vỏ Trái đất.

Ước tính tổng lượng vàng nằm trong lớp vỏ có thể lên đến 441 triệu tấn - một con số khổng lồ so với lượng vàng con người từng khai thác. Tuy vậy, các nhà địa chất học cho biết, 99% lượng vàng của hành tinh nằm sâu trong lõi Trái đất (nơi không thể tiếp cận), đủ để phủ toàn bộ bề mặt hành tinh bằng một lớp vàng dày nửa mét.

Theo nhà nghiên cứu Chris Voisey từ Đại học Monash (Úc), khi Trái đất hình thành, vàng và các kim loại nặng khác có xu hướng chìm xuống trung tâm do mật độ cao.

Phần còn lại, chỉ khoảng 0,5% được cho là đến từ những thiên thể va chạm với Trái đất trong thời kỳ Late Heavy Bombardment, khoảng 4,1 đến 3,8 tỷ năm trước. Chính phần vàng này đã tạo nên các mỏ quặng mà con người khai thác được ngày nay.

Một nghiên cứu gần đây từ Đại học Göttingen (Đức) còn hé lộ khả năng vàng từ lõi Trái đất có thể đã rò rỉ lên bề mặt qua các hiện tượng địa chất. Các nhà khoa học phát hiện dấu vết kim loại quý Ruthenium (Ru) trong các mẫu đá núi lửa tại quần đảo Hawaii.

Theo tiến sĩ Nils Messling, đây là bằng chứng cho thấy một lượng vàng và các kim loại quý khác có thể đã trồi lên từ ranh giới giữa lõi và lớp phủ, cùng với dòng vật chất siêu nóng hình thành nên các đảo đại dương.

Giáo sư Matthias Willbold, đồng nghiên cứu, khẳng định phát hiện này đi ngược lại giả định trước đây rằng lõi Trái đất bị cô lập hoàn toàn.

Thay vào đó, có bằng chứng cho thấy vật liệu từ ranh giới sâu trong lòng đất đang trỗi dậy, mang theo các nguyên tố quý như vàng thậm chí có thể góp phần vào các chuỗi cung ứng của ngành năng lượng tái tạo trong tương lai. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm hiểu xem liệu quá trình này đã diễn ra từ hàng triệu năm trước hay mới chỉ xuất hiện gần đây.

Dù còn nhiều bí ẩn, có một điều rõ ràng: phần lớn vàng mà Trái đất sở hữu vẫn nằm sâu trong lòng đất, ngoài tầm với của công nghệ khai thác hiện tại.