Doanh thu giảm một nửa, lợi nhuận giảm 96%

Quý II/2025 tiếp tục là một quý khó khăn với Công ty CP Vận tải Biển Việt Nam (Vosco, HOSE: VOS) sau khoản lỗ lớn hồi đầu năm. Báo cáo tài chính hợp nhất cho thấy, doanh thu ba tháng vừa qua chỉ đạt 836 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so với cùng kỳ 2024. Nguyên nhân chủ yếu là do Công ty không còn ghi nhận nguồn thu từ mảng kinh doanh thương mại than như năm trước.

Kết thúc quý, Vosco chỉ ghi nhận lợi nhuận sau thuế đạt hơn 10 tỷ đồng, thấp hơn 96% so với cùng kỳ. Con số này trở nên khiêm tốn nếu so với mức lợi nhuận bất thường từ việc bán tàu Đại Minh năm ngoái, thương vụ mang về 393 tỷ đồng. Dù vậy, điểm tích cực là biên lợi nhuận gộp đã cải thiện từ mức âm 23 tỷ đồng cùng kỳ lên dương 33 tỷ đồng trong quý vừa rồi.

Mảng thương mại từng là điểm sáng của Vosco năm 2024 khi đem về hơn 3.400 tỷ đồng doanh thu nhờ hợp đồng nhập khẩu 1,7 triệu tấn than từ Indonesia hiện cũng không còn giữ được phong độ. Trong nửa đầu năm 2025, doanh thu mảng này giảm mạnh xuống còn 336 tỷ đồng, lãi gộp vỏn vẹn 1 tỷ đồng.

Tính chung 6 tháng, doanh thu thuần đạt gần 1.300 tỷ đồng, giảm 56% so với cùng kỳ năm ngoái và lỗ ròng hơn 43 tỷ đồng, mức âm nặng nhất kể từ năm 2020. Theo lý giải từ phía Công ty, tình trạng sụt giảm xuất phát từ việc dừng khai thác hai tàu dầu Đại An và Đại Hưng từ tháng 3, cùng với biến động bất lợi của thị trường tàu hàng khô và tàu dầu.

Cước thuê tàu Supramax từng tụt xuống chỉ còn 2.500–3.000 USD/ngày trong một số thời điểm, khiến nhiều tàu phải neo đậu chờ hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu. Ngoài ra, loạt tàu của Vosco như Vosco Sky, Vosco Unity, Vosco Starlight hay Đại Thành cũng cùng lúc bước vào kỳ bảo dưỡng định kỳ, kéo dài thời gian nằm bờ và phát sinh chi phí lớn.

Dòng tiền âm, nhưng vẫn mở rộng đội tàu

Dù đang trong tình trạng thua lỗ, Vosco vẫn tiếp tục đầu tư mở rộng năng lực vận tải. Tính đến cuối quý II, tổng tài sản của doanh nghiệp đạt 3.470 tỷ đồng, tăng 581 tỷ đồng so với đầu năm. Đáng chú ý, phần lớn mức tăng đến từ việc bổ sung 857 tỷ đồng vào danh mục phương tiện vận tải, cho thấy chiến lược gia tăng quy mô đội tàu vẫn được triển khai.

Trước đó, Vosco đã thông qua kế hoạch đầu tư mua 2 tàu dầu sản phẩm cỡ MR đóng năm 2021 tại Trung Quốc. Đây là hoạt động nhằm tăng cường năng lực đội tàu Vosco trong giai đoạn tới.

Tàu đầu tiên mang tên Celsius Portsmouth, có trọng tải 50.300 DWT, được đóng vào tháng 7/2021. Giá mua tối đa được phía Vosco thông qua là 37 triệu USD (tương đương khoảng 954 tỷ đồng), với cấu trúc tài chính bao gồm phần lớn vốn vay. Theo kế hoạch, tàu này sẽ được bàn giao trong khoảng từ ngày 15/6 đến 15/7/2025. Hiện Celsius Portsmouth đang hoạt động theo hợp đồng thuê định hạn với mức giá gần 23.000 USD/ngày và thời hạn kết thúc thuê từ ngày 17/11/2025 đến 16/1/2026. Điều này giúp đảm bảo dòng tiền gần như ngay lập tức sau khi tiếp nhận.

Tàu thứ hai, Celsius Philadelphia, cùng trọng tải và được đóng vào tháng 6/2021, có giá mua tối đa là 35 triệu USD (xấp xỉ 902 tỷ đồng), chưa tính các chi phí phát sinh như thuế, lệ phí đăng ký và nhiên liệu tồn kho tại thời điểm bàn giao. Vosco xây dựng hai phương án khai thác: nếu tự vận hành, thời gian hoàn vốn ước khoảng 9,4 năm; nếu cho thuê, thời gian hoàn vốn dự kiến kéo dài lên 10,6 năm. Trong tình huống bất lợi như doanh thu giảm 3% hoặc lãi suất tăng 2%, thời gian thu hồi vốn có thể tăng lên lần lượt 10,3–11,3 năm tùy mô hình khai thác.

Tổng mức đầu tư cho cả hai tàu dự kiến gần 1.860 tỷ đồng. Trong đó, Vosco sẽ sử dụng khoảng 560 tỷ đồng vốn tự có, phần còn lại được huy động qua nguồn vay tín dụng chiếm tối đa 70% giá mua (tương đương khoảng 1.300 tỷ đồng). Hình thức vay được triển khai trong vòng 7 năm, với lãi suất năm đầu là 7% và tăng lên 8,5% trong các năm tiếp theo. Hai tàu mới sẽ được sử dụng làm tài sản đảm bảo, cùng các tài sản khác của doanh nghiệp, với tổng giá trị tài sản thế chấp không vượt quá 35% tổng tài sản theo báo cáo tài chính gần nhất.

Điểm đáng chú ý là cả Celsius Portsmouth và Celsius Philadelphia đều thuộc dòng tàu chở hóa chất, đóng tại tỉnh Giang Tô – một trong những trung tâm đóng tàu lớn của Trung Quốc. Sau khi hoàn tất mua lại, hai tàu này sẽ trở thành những “gương mặt trẻ” nhất trong đội tàu của Vosco, thay thế vai trò dẫn dắt vốn đang thuộc về những tàu đóng từ năm 2018 trở về trước.

Song song, nợ vay của Vosco cũng tăng vọt lên 589 tỷ đồng. Điều này kéo theo chi phí lãi vay trong nửa đầu năm lên gần 10 tỷ đồng, so với mức không đáng kể (65 triệu đồng) cùng kỳ 2024. Đây có thể là bước chuẩn bị tài chính để hoàn tất thương vụ mua 1 trong 2 tàu dầu sản phẩm cỡ MR theo nghị quyết HĐQT đã phê duyệt hồi tháng 6, trong đó có phương án vay tới 70% giá trị (ước khoảng 900 tỷ đồng mỗi tàu).

Điểm sáng hiếm hoi giữa bức tranh tài chính ảm đạm là việc Vosco đã bắt đầu ghi nhận khoản phải trả cổ tức ngắn hạn lên tới 226 tỷ đồng, tăng 154 tỷ đồng so với đầu năm. Dữ liệu này phù hợp với nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên 2025, theo đó Công ty dự kiến chia cổ tức 11% trên vốn điều lệ.

Nếu được thực hiện, đây sẽ là lần chi trả cổ tức đầu tiên kể từ năm 2011, đánh dấu cột mốc quan trọng trong quan hệ với cổ đông. Với tỷ lệ sở hữu 51%, Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) – công ty mẹ của Vosco – sẽ thu về khoảng 78 tỷ đồng từ đợt chia cổ tức này.

Tuy vậy, để đảm bảo kế hoạch cổ tức không trở thành gánh nặng tài chính trong bối cảnh đang âm lũy kế hơn 26 tỷ đồng và còn cách rất xa mục tiêu lãi trước thuế 376 tỷ đồng cho cả năm, Vosco cần khẩn trương cải thiện hiệu quả kinh doanh trong nửa cuối năm.